Giám sát điện tử ứng dụng công nghệ trong THAHS, tạm giữ, tạm giam của một số nước trên thế giới

Thứ năm - 03/10/2024 23:35

Theo dõi và giám sát điện tử (Electronic Monitoring - EM) hay được gọi là quản thúc điện tử là một giải pháp công nghệ được sử dụng trong hệ thống pháp luật để giám sát các cá nhân bị quản chế, đang tại ngoại chờ xét xử hoặc thay thế cho hình thức giam giữ truyền thống được sử dụng ở một số nước trên thế giới. Thời gian vừa qua, dự thảo Luật Thi hành án hình sự 2019 sửa đổi do Bộ Công an ở nước ta đề xuất cũng đã dành riêng một chương để quy định về giám sát điện tử.
Từ lâu việc sử dụng phương pháp giám sát điện tử được sử dụng rộng rãi ở nhiều nước như: Hoa Kỳ (thường dùng để giám sát tội phạm tại gia và những người vi phạm lệnh cấm tiếp cận); Anh (Sử dụng cho các đối tượng bị quản thúc và các tù nhân được phóng thích sớm); Thụy Điển (sử dụng giám sát điện tử cho các trường hợp tạm giam tại nhà) hoặc ở Brazil (sử dụng giám sát điện tử để giảm tải cho nhà tù)...Việc sử dụng giám sát điện tử còn được một số nước sử dụng cho người chưa thành niên bị buộc tội trước khi xét xử.

  Hình ảnh minh họa: Một người đang được theo dõi bằng thiết bị giám sát điện tử
          Cách thức hoạt động của giám sát điện tử:
- Sử dụng thiết bị vòng chân, vòng tay điện tử: Các thiết bị này thường được đeo quanh mắt cá chân hoặc cổ tay của người bị giám sát, giúp theo dõi vị trí, di chuyển và các hành vi của họ. Thiết bị thường sử dụng công nghệ GPS để định vị và truyền thông tin đến trung tâm kiểm soát.
- Hệ thống GPS và tần số vô tuyến RF (Radio Frequency): Ở Anh và xứ Wales họ thường sử dụng GPS để giám sát vị trí và RF để giám sát lệnh giới nghiêm. GPS giúp giám sát vị trí của người đeo trong thời gian thực, trong khi RF được sử dụng để theo dõi sự hiện diện của người bị giám sát trong khu vực nhất định, chẳng hạn như nhà riêng.
-Theo dõi từ xa: Thông tin từ các thiết bị giám sát được truyền đến một trung tâm giám sát, nơi các nhân viên có thể theo dõi các hoạt động của người bị giám sát và nhận cảnh báo khi có vi phạm, như rời khỏi khu vực được phép.
- Sử dụng ứng dụng trên các thiết bị: Một số hệ thống giám sát điện tử được tích hợp với các ứng dụng di động cho phép người quản lý tương tác với người bị giám sát từ xa như một ứng dụng theo dõi, quản lí.
Ứng dụng của giám sát điện tử: Hiện nay, giám sát điện tử được các quốc gia ứng dụng chủ yếu trong việc quản lý người bị quản chế hoặc án treo thay vì giam giữ, giúp giảm áp lực cho hệ thống nhà tù; giám sát những người tại ngoại cần theo dõi chặt chẽ trước khi ra tòa; giám sát người phạm tội nhẹ hoặc lần đầu phạm tội; thay thế giam giữ cho các tội phạm không bạo lực. Ngoài ra, phương pháp này cũng được sử dụng để giám sát lệnh cấm tiếp xúc, đặc biệt trong các trường hợp bạo hành gia đình, giúp đảm bảo người vi phạm không tái phạm các lệnh cấm đã đặt ra,…
Ưu điểm: Việc thực hiện giám sát điện tử giúp giảm tải cho hệ thống nhà tù hoặc giúp giảm thiểu số lượng người bị giam giữ, từ đó giảm chi phí vận hành trại giam; giám sát điện tử còn tạo điều kiện cho những người bị giám sát có thể tiếp tục làm việc, chăm sóc gia đình và tham gia vào cộng đồng, để họ dễ dàng có thể tái hòa nhập xã hội. Đồng thời, giám sát điện tử giúp giảm chi phí hơn so với việc giam giữ trong nhà tù, tiết kiệm ngân sách nhà nước; tăng cường an ninh cộng đồng đảm bảo những cá nhân có nguy cơ vẫn bị giám sát chặt chẽ mà không cần giam giữ.
Hạn chế: Tuy bên cạnh những ưu điểm, tiện lợi mà giám sát điện tử mang lại thì phương pháp này cũng tồn tại những hạn chế như: xâm phạm quyền riêng tư, việc theo dõi liên tục có thể bị coi là xâm phạm quyền riêng tư của người bị giám sát; hạn chế phạm vi giám sát ví dụ như công nghệ GPS có thể bị giới hạn trong nhà hoặc khu vực không có tín hiệu tốt, gây khó khăn trong việc giám sát chính xác; nguy cơ lạm dụng và sai sót kỹ thuật dẫn đến việc giám sát không chính xác hoặc xử lý sai lệch; người bị giám sát có thể cảm thấy bị kỳ thị và áp lực tâm lý, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày,…
Nhìn chung, Giám sát điện tử là một công cụ hữu ích, giúp cân bằng giữa nhu cầu bảo vệ xã hội và quyền lợi của người bị giám sát. Tuy nhiên, để áp dụng công nghệ này một cách công bằng và hiệu quả, cần có các quy định và chính sách phù hợp. Với xu hướng ứng dụng khoa học và công nghệ ngày càng phổ biến trong hoạt động của các cơ quan Nhà nước, việc nghiên cứu và triển khai giám sát điện tử đòi hỏi Nhà nước ta cũng cần phải thận trọng, chuẩn bị kỹ lưỡng, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tiễn và tuân thủ các quy định về quyền con người, tính bảo mật và công bằng trong quá trình thực hiện.
                                             Văn Phúc
VKSND huyện Cẩm Giàng