Xác minh, thu thập chứng cứ để kháng nghị phúc thẩm đối với bản án hành chính sơ thẩm

Ngày 14/3/2023 Tòa án nhân dân tỉnh Hải Dương mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hành chính về “khởi kiện Quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai” giữa người khởi kiện: Ông Nguyễn Đình Vương, sinh năm 1984, địa chỉ thôn Ngái, xã Quảng Nghiệp, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương và người bị kiện: UBND huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương; người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan: Hội đồng giải phóng mặt bằng huyện Tứ Kỳ và UBND xã Quảng Nghiệp, huyện Tứ Kỳ.

 Ảnh: Phiên tòa xét xử vụ án HCST ngày 14/3/2023

Nội dung vụ án: Ông Nguyễn ĐìnhVương đứng tên chủ sở hữu và sử dụng thửa đất 508, tờ bản đồ số 01, diện tích 87m2 tại xã Quảng Nghiệp, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương được UBND huyện Tứ Kỳ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 25/1/2017. Thửa đất của ông Vương có nguồn gốc sử dụng là một phần của thửa đất của cụ Nguyễn Thị Tách được đăng ký theo bản đồ đo đạc năm 1982 tại thửa số 293, TBĐ số 06, diện tích 253m2 loại đất T. Năm 1992 cụ Nguyễn Đình Soòng nhận chuyển nhượng 1 phần đất của cụ Tách giáp với phía đất cửa hàng hợp tác xã mua bán trước đây sau đó cụ Soòng cho con trai là ông Nguyễn Văn Sinh. Ngày 27/9/1994 ông Sinh được UBND tỉnh Hải Hưng cấp GCNQSDĐ đối với thửa đất 118, tờ bản đồ số 01, diện tích 174m2 và được xác nhận tính hợp pháp ngày 18/9/2001. Năm 2003 ông Sinh chết, thửa đất của ông Sinh được chia thừa kế và tách thành 02 thửa trong đó có 01 thửa được chia cho mẹ con bà Hòa (vợ ông Sinh) hưởng thừa kế và làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vào ngày 19/6/ 2016 với diện tích 87m2 tại thửa 508, tờ bản đồ số 01. Ngày 10/1/2017 gia đình ông Vương nhận chuyển nhượng lại thửa đất số 508, TBĐ số 01 diện tích 87m2 của mẹ con bà Hòa. Tại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông Vương có mục ghi chú nội dung: thửa đất có 36,5m2 đất thuộc hành lang bảo vệ an toàn đường 391.

Thực hiện dự án cải tạo nâng cấp Quốc lộ 37 đoạn qua địa bàn huyện Tứ Kỳ, UBND huyện Tứ Kỳ đã thu hồi diện tích 27,5 m² đất của hộ ông Vương và ban hành Quyết định số 12800/QĐ-UBND ngày 13/9/2021 về phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất để giải phóng mặt bằng thực hiện dự án đầu tư cải tạo nâng cấp quốc lộ 37, đoạn qua xã Quảng Nghiệp, huyện Tứ Kỳ nhưng không thực hiện chi trả hỗ trợ bồi thường về diện tích 27,5m2 đất bị thu hồi

Không nhất trí với Quyết định số 12800/QĐ-UBND của UBND huyện Tứ Kỳ,  ông Vương khởi kiện yêu cầu giải quyết: Hủy một phần Quyết định số 12800/QĐ-UBND ngày 13/9/2021 của UBND huyện Tứ Kỳ. Buộc UBND huyện Tứ Kỳ lập phương án bồi thường và ra quyết định bổ sung về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với phần diện tích đất 27,5m2 của gia đình ông với đơn giá 25.000.000đ/m2 ; chi trả toàn bộ tiền lãi suất do chậm thanh toán đối với khoản tiền bồi thường, hỗ trợ cho ông từ ngày 13/9/2021.

Kết quả xét xử sơ thẩm: Bản án hành chính sơ thẩm số 04/2023/HC-ST ngày 14/3/2023 của Tòa án nhân dân tỉnh Hải Dương nhận định phần diện tích đất 87m2 gia đình ông Vương được cấp nằm trong phần đất cửa hàng hợp tác xã cũ do cụ Tách sử dụng lấn chiếm đất cửa hàng hợp tác xã cũ từ năm 1982 đến năm 1992 trước khi bán cho cụ Soòng. Căn cứ hồ sơ 299 đo vẽ năm 1982 thì diện tích đất thu hồi 27,5m2 của gia đình ông Vương đang quản lý sử dụng gồm có 01 phần là đất cửa hàng cũ của Hợp tác xã cũ và 01 phần là đất lưu không hành lang tỉnh lộ 17 cũ và diện tích đất này không được đăng ký kê khai theo chỉ thị 299. Như vậy phần diện tích đất thu hồi của hộ ông Vương không nằm trong diện tích đất ông cha mà cụ Tách sử dụng trước ngày 18/12/1980 và không đăng ký kê khai mà được xác định do cụ Tách lấn chiếm đất cửa hàng và phần đất lưu không giai đoạn 1982 và 1992 trước khi chuyển nhượng cho ông Soòng. Trên cơ sở nhận định như trên, Bản án đã quyết định: Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Đình Vương.

Thực hiện kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong giải quyết các vụ án hành chính theo quy định của pháp luật. Sau khi nghiên cứu hồ sơ trong giai đoạn chuẩn bị xét xử thấy còn thiếu chứng cứ làm căn cứ giải quyết vụ án. Ngày 10/3/2023 VKSND tỉnh Hải Dương đã ban hành yêu cầu xác minh thu thập, bổ sung chứng cứ số 02/YC-VKS-HC đối với Tòa án tuy nhiên Tòa án không thực hiện bổ sung chứng cứ theo yêu cầu của VKS. Do vậy tại phiên tòa sơ thẩm VKSND tỉnh Hải Dương phát biểu về việc kiểm sát tuân theo pháp luật, không phát biểu về đường lối giải quyết vụ án do Tòa án chua thu thập đầy đủ chứng cứ để có căn cứ giải quyết vụ án.

Sau phiên tòa, căn cứ khoản 6 Điều 84 Luật tố tụng hành chính, ngày 14/3/2023 VKSND tỉnh Hải Dương đã tiến hành xác minh, thu thập chứng cứ để đảm bảo cho việc kháng nghị. Xác minh tại UBND xã Quảng Nghiệp, huyện Tứ Kỳ xác định:  Các bản đồ 299 đo vẽ năm 1982 và năm 1993 do UBND xã Quảng Nghiệp lưu giữ được xác định đo vẽ bằng tay, không có hồ sơ trích lục chi tiết từng thửa, không có tài liệu nào thể hiện kích thước các cạnh đối với thửa đất của hợp tác xã cũ, thửa đất của bà Tách, thửa đất ông Sinh. UBND xã Quảng Nghiệp không còn lưu giữ hồ sơ thể hiện nguồn gốc, biến động của các thửa đất từ năm 1982 đến năm 1993. Diện tích đất thu hồi 27,5m2 đất của ông Vương có nguồn gốc từ đất của bà Tách lấn chiếm đất của cửa hàng hợp tác xã cũ tuy nhiên không có các tài liệu nào chứng minh việc bà Tách lấn chiếm.

Ảnh: KSV xác minh tại UBND xã Quảng Nghiệp ngày 15/3/2023

Sau khi có kết quả xác minh thu thập chứng cứ nhận thấy bản án hành chính sơ thẩm số 04/2023/HC-ST ngày 14/3/2023 của Tòa án nhân dân tỉnh Hải Dương quyết định bác yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Đình Vương là chưa có căn cứ, chưa thu thập, xác minh đầy đủ và đánh giá chứng cứ một cách toàn diện, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự, vi phạm khoản 2 Điều 84, Điều 95 Luật tố tụng hành chính. Ngày 27/3/2023, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hải Dương ban hành Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 01/QĐ-VKS-HC đề nghị Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng hủy bản án hành chính sơ thẩm nêu trên và chuyển hồ sơ cho Tòa án cấp sơ thẩm xét xử lại theo quy định./.