Bàn thêm về vướng mắc trong việc ghi thời hạn tạm giam

Sau khi đọc xong bài viết: vướng mắc trong việc ghi thời hạn tạm giam trong trường hợp ra Lệnh bắt bị can để tạm giam của Cơ quan điều tra của tác giả Vũ Hoàng Ninh, tôi có một số ý kiến tham gia như sau:

Theo quy định tại điều 173 BLTTHS thì thời hạn tạm giam để điều tra, như sau:

Thời hạn tạm giam bị can để điều tra không quá 02 tháng đối với tội phạm ít nghiêm trọng, không quá 03 tháng đối với tội  phạm nghiêm trọng, không quá 04 tháng đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Thời hạn tạm giam theo mức độ nghiêm trọng của tội phạm nêu trên tương ứng với thời hạn điều tra theo mức độ nghiêm trọng quy định tại điều 172 BLTTHS.

 Mẫu số 23- Lệnh bắt bị can tạm giam của Cơ quan điều tra, theo Thông tư 61/2017/TT-BCA của Bộ công an, thì Cơ quan điều tra phải ghi thời hạn tạm giam là bao nhiêu tháng, kể từ ngày bắt đối với bị can.

Tuy vậy, trong thực tế có nhiều vụ án sau khi khởi tố vụ án để điều tra làm rõ người phạm tội thì Cơ quan điều tra mới ra Quyết định khởi tố bị can và ra Lệnh bắt bị can để tạm giam. Thời gian giữa các quyết định đó có thể ngắn, có thể dài. Không nhiều vụ án có các quyết định đó diễn ra đồng thời. Vì vậy có ý kiến băn khoăn: việc ghi thời hạn tạm giam trong Lệnh bắt bị can để tạm giam là bao nhiêu tháng, bao nhiêu ngày để không bị quá thời hạn điều tra? Mặt khác sau khi ra Lệnh bắt bị can để tạm giam Cơ quan điều tra sẽ chuyển cho Viện kiểm sát phê chuẩn, nhưng không phải lúc nào VKS cũng phê chuẩn ngay và không phải lúc nào cũng bắt ngay được bị can mà chủ yếu là bắt bị can sau đó vài ngày. Nên trong Lệnh bắt bị can để tạm giam không thể ghi bắt từ ngày nào ngay được và cũng không thể ghi cụ thể là tạm giam bao nhiêu ngày, tháng ( tính từ ngày bắt đến ngày hết thời hạn điều tra) ngay được. Có ý kiến cho rằng cách ghi Lệnh bắt bị can để tạm giam là: bắt tạm giam bị can.....từ ngày....(ngày bắt).. đến ngày hết hạn điều tra.

Cách ghi nêu trên là chưa rõ ràng, không phù hợp với quy định của pháp luật cũng như mẫu số 23- Lệnh bắt bị can tạm giam của Cơ quan điều tra, theo Thông tư 61/2017/TT-BCA của Bộ công an.  Và theo Điều 60 Bộ luật TTHS thì bị can có quyền nhận các quyết định áp dụng biện pháp ngăn chặn của Cơ quan điều tra và đương nhiên quyết định đó phải ghi rõ họ bị tạm giam trong bao nhiêu ngày, tháng theo Điều 173 BLTTHS nêu trên để bảo đảm quyền bào chữa.

Không những thế, tại điều 17 Thông tư liên tịch số 04/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP của Bộ Công An, Bộ Quốc Phòng và VKSNDTC đã hướng dẫn:

2. Cách ghi thời hạn trong ...lệnh bắt bị can để tạm giam trong trường hợp trước đó bị can đã bị tạm giữ được thực hiện như sau: thời hạn tạm giam được tính theo ngày, bắt đầu kể từ ngày cuối cùng của thời hạn tạm giữ hoặc ngày bắt bị can để tạm giam và kết thúc vào ngày cuối cùng của thời hạn tạm giam (sau khi đã trừ đi số ngày tạm giữ)....

Ví dụ 2: Trần Thị B bị tạm giữ 06 ngày, từ 14 giờ 00 phút ngày 05/3/2018 đến 14 giờ 00 phút ngày 11/3/2018 thì được áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú. Đến ngày 11/4/2018 bị can B bị bắt để tạm giam thời hạn là 02 tháng, thì thời hạn tạm giam đối với bị can B là 01 tháng 24 ngày (đã trừ 06 ngày tạm giữ). Do đó, thời hạn trong lệnh bắt bị can để tạm giam, quyết định phê chuẩn lệnh bắt bị can để tạm giam ghi là: tạm giam trong thời hạn 01 tháng 24 ngày, kể từ ngày 11/4/2018 đến hết ngày 03/6/2018 đối với bị can Trần Thị B.

Vì vậy, Cơ quan điều tra, VKS các cấp cần vận dụng đúng theo quy định của BLTTHS và hướng dẫn nêu trên. Một điểm lưu ý là hiện chưa có quy định nào khống chế việc thời điểm hết hạn tạm giam để điều tra không được quá thời điểm hết hạn điều tra như cách hiểu của ý kiến nêu trên và điều 18 Thông tư liên tịch số 04/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP còn hướng dẫn việc trong giai đoạn truy tố VKS được sử dụng lệnh tạm giam để điều tra (khi vẫn còn hạn).

Vậy, tôi xin nêu một số ý kiến cùng đồng nghiệp bàn luận, thống nhất nhận thức và hành động.