Cần áp dụng Khoản 1 hay điểm b khoản 2 Điều 260 Bộ luật Hình sự để gải quyết vụ án?

Xin nêu một vụ án cụ thể để đồng nghiệp cho ý kiến: Nguyễn Viết H là người có giấy phép lái xe mô tô hạng A1 do Sở giao thông vận tải tỉnh H cấp ngày 22/10/2015. Khoảng 07 giờ 17 phút ngày 31/12/2020, H điều khiển xe mô tô nhãn hiệu YAMAHA, số loại SIRIUS (Dung tích xi lanh 113 cm³) đi trên đường quốc lộ, hướng huyện N đi thành phố H. Khi đến địa phận thị trấn G, huyện G, do H đi không đúng phần đường quy định, đi lấn sang phần đường ngược chiều, đã va chạm vào xe mô tô do chị Nguyễn Thị K điều khiển đi ngược chiều. Hậu quả chị K tử vong.

Sau khi vụ tai nạn xảy ra, Công an huyện G đã tiến hành đo nồng độ cồn đối với Nguyễn Viết H, kết quả H có nồng độ cồn 0,081miligam/1 lít khí thở. Theo H trình bày, buổi tối ngày hôm trước gia đình liên hoan nên H có uống rượu.

(Hình ảnh một vụ tai nạn giao thông đường bộ)

Có hai quan điểm khác nhau:

Quan điểm thứ nhất: Khi tiến hành khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Viết H thì khởi tố về tội: Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, quy định tại điểm a khoản 1 Điều 260 Bộ luật Hình sự. Lý do tại Điều 8 Luật giao thông đường bộ quy định: 

“1. ...

 8. Điều khiển xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mà trong máu có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở.”.

Do vậy người điều khiển xe mô tô tham gia giao thông, vi phạm luật giao thông đường bộ gây hậu quả chết người, nếu có nồng độ cồn trên 0,25 miligam/1 lít khí thở thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 260 Bộ luật Hình sự.

Đối với trường hợp của Nguyễn Viết H nêu trên, đã điều khiển xe mô tô tham gia giao thông, H đi không đúng phần đường quy định gây hậu quả chết người. Kết quả kiểm tra, H có nồng độ cồn 0,081miligam/1 lít khí thở (chưa đến 0,25 miligam/1 lít khí thở) do vậy H chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 260 Bộ luật Hình sự. Khi khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với H thì khởi tố về tội: Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, quy định tại điểm a khoản 1 Điều 260 Bộ luật Hình sự.

Quan điểm thứ hai: Khi tiến hành khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Viết H thì khởi tố về tội: Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, quy định tại điểm b khoản 2 Điều 260 Bộ luật Hình sự.

Lý do tại khoản 6 Điều 5 Luật phòng chống tác hại của rượu, bia (có hiệu lực từ ngày 01/01/2020) quy định: 

“Điều 5: Các hành vi bị nghiêm cấm trong phòng chống tác hại của rượu, bia:

1.  ...

6. Điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.”

Tại khoản 1 Điều 35 Luật phòng chống tác hại của rượu, bia quy định: 

1. Sửa đổi, bổ sung khoản 8 Điều 8 của Luật Giao thông đường bộ số 23/2008/QH12 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 35/2018/QH14 như sau:

“8. Điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn”.

Do vậy, người điều khiển xe mô tô tham gia giao thông, vi phạm luật giao thông đường bộ gây hậu quả chết người, nếu trong hơi thở có nồng độ cồn thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 260 Bộ luật Hình sự.

Đối với trường hợp của Nguyễn Viết H nêu trên, đã điều khiển xe mô tô tham gia giao thông, H đi không đúng phần đường quy định gây hậu quả chết người. Kết quả kiểm tra, trong hơi thở của H có nồng độ cồn, do vậy H phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 260 Bộ luật Hình sự. Khi khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với H thì khởi tố về tội: Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, quy định tại điểm b khoản 2 Điều 260 Bộ luật Hình sự.

Theo quan điểm của tác giả, đối với hành vi của Nguyễn Viết H như đã nêu trên thì cần khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với H về tội: Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, quy định tại điểm b khoản 2 Điều 260 Bộ luật Hình sự, vì tại khoản 1 Điều 35 Luật phòng chống tác hại của rượu, bia đã sửa đổi, bổ sung khoản 8 Điều 8 của Luật Giao thông đường bộ, theo quy định này thì tất cả những người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong hơi thở có nồng độ cồn đều là hành vi bị nghiêm cấm. Tuy nhiên tác giả nhận thấy còn có nhiều bất cập, mâu thuẫn trong áp dụng pháp luật, cụ thể như sau:

Một là, trong cấu thành cơ bản của tội: Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, tại khoản 1 Điều 260 Bộ Luật Hình sự quy định: “Người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ ... thì bị phạt tù ...”, như vậy thì một người chỉ phạm tội: Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, khi vi phạm các quy định về an toàn giao thông đường bộ được quy định trong Luật giao thông đường bộ, việc một văn bản luật khác (Luật phòng chống tác hại của rượu, bia) sửa đổi, bổ sung Luật giao thông đường bộ, là trường hợp cá biệt, việc này khiến các cơ quan tiến hành tố tụng có nhiều cách hiểu khác nhau, áp dụng pháp luật không thống nhất, mặt khác không phù hợp với cấu thành cơ bản của tội: Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, được quy định trong Bộ luật Hình sự;

Hai là, tại điểm b khoản 2 Điều 260 Bộ luật Hình sự quy định: “Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định ...”, theo tinh thần của điều luật này thì nồng độ cồn phải vượt quá mức quy định, tức là có cho phép sử dụng rượu, bia nhưng nồng độ cồn phải ở mức độ quy định, nếu vượt quá là vi phạm. Điều này mâu thuẫn với quy định tại khoản 1 Điều 35 Luật phòng chống tác hại của rượu, bia, tức là chỉ cần trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn là vi phạm, hành vi bị nghiêm cấm.

* Một số kiến nghị:

- Đề nghị các cơ quan có thẩm quyền cần ban hành văn bản hướng dẫn áp dụng điểm b khoản 2 Điều 260 Bộ luật Hình sự, để việc hiểu, áp dụng pháp luật được thống nhất.

- Khẩn trương sửa đổi, bổ sung Luật giao thông đường bộ, đưa các quy định trong Luật phòng chống tác hại của rượu, bia có liên quan, về Luật giao thông đường bộ, đảm bảo văn bản Luật điều chỉnh các quan hệ xã hội đúng phạm vi quy định./.