- Trang nhất
- Viện KSND tỉnh
- Viện KSND cấp huyện
- Tin Tức
- Nghiệp vụ
- Tin hoạt động
- Văn bản
- Lịch làm việc
- Họp không giấy
Khó khăn, vướng mắc về định tội theo Điều 318 Bộ luật hình sự 2015
Có địa phương xử lý đối tượng trực tiếp đánh nhau hai tội, các đối tượng không đánh nhau một tội Gây rối trật tự công cộng, có địa phương cho rằng hành vi xâm phạm đến hai khách thể nhưng hành vi phạm tội diễn ra tại một địa điểm trong cùng thời điểm, hành vi hò hét, chửi bới với hành vi đuổi đánh nhau có mối quan hệ tương hỗ, hành vi này là tiền đề của hành vi kia nên chỉ xử lý về một tội; có địa phương thì đánh giá mặc dù hành vi cố ý gây thương tích nhưng vụ việc xảy ra nơi không có người dân, diễn biến nhanh chóng, không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự và an toàn xã hội thì không xem xét xử lý về tội Gây rối trật tự công cộng.
Theo Khoản 1 Điều 318 BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội gây rối trật tự công cộng được quy định: "Người nào gây rối trật tự công cộng gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Nhận thức về hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội là hành vi mang tính định tính được hiểu đó là các hành vi làm ảnh hưởng, đe dọa, hoặc làm phá vỡ trạng thái bình yên, ổn định của xã hội, hành vi của cá nhân làm ảnh hưởng, đe dọa, phá vỡ trật tự, kỷ cương xã hội, khiến cho bộ phận không nhỏ người dân, khu dân cư hoặc cộng đồng dân cư hoang mang, lo sợ, phẫn nộ hoặc xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức, xâm phạm đến giá trị xã hội chuẩn mực đạo đức được mọi người tôn trọng, thừa nhận tuân thủ. Nhưng để đánh giá như thế nào hậu quả gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội thì chưa có văn bản của hướng dẫn giải đáp của cơ quan có thẩm quyền (hướng dẫn của Ủy ban thường vụ quốc hội về giải thích pháp luật, Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao) nên việc áp dụng pháp luật của các cơ quan tố tụng còn có cách hiểu khác nhau, chưa thống nhất, vì đây là hậu quả mang tính chất phi vật chất, đánh giá, áp dụng tùy nghi phụ thuộc vào nhận thức các cơ quan, người tiến hành tố tụng cũng như phụ thuộc vào đặc trưng, điều kiện phát triển kinh tế của từng vùng miền, từ việc có thể đánh giá tùy vùng khi áp dụng không đúng có thể dẫn đến oan sai, bỏ lọt tội phạm hoặc hình sự hóa quan hệ hành chính.
Trước đây theo khoản 1 Điều 245 BLHS 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) về tội Tội gây rối trật tự công cộng quy định: "Người nào gây rối trật tự công cộng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ một triệu đồng đến mười triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm”. Điều luật đã được Nghị quyết số 02/2003 ngày 17/4/2003 của Hội đồng thẩm phán TANDTC đã hướng dẫn cụ thể về gây hậu quả nghiêm trọng trong tội Gây rối trật tự công cộng, quy định các trường hợp cụ thể từ điểm a đến điểm h. Ngoài các hậu quả xảy ra về tính mạng, sức khỏe và tài sản được hướng dẫn, thực tiễn cho thấy còn có các hậu quả phi vật chất, như có ảnh hưởng xấu đến việc thực hiện đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, ngoại giao, đến trật tự an toàn xã hội.
Do đó, thực tiễn cho thấy có những vụ xuất phát từ mâu thuẫn nhỏ nhặt, đặc biệt là các đối tượng chưa thành niên tụ tập hẹn đánh nhau (tội phạm đường phố...) hình thành các nhóm đối tượng có chuẩn bị công cụ, hung khí, phương tiện để tham gia đánh nhau như nhóm 2 - 3 đối tượng, trên 10 đối tượng... hẹn gặp để đánh nhau, đuổi đánh nhau trên đường, dùng chai, gạch, đá ném nhau dùng hung khí gây thương tích cho một hoặc nhiều đối tượng, tỷ lệ thương tích đến mức xử lý hình sự. Địa điểm thực hiện hành vi đánh nhau trong từng vụ án khác nhau như trên đường phố, tại quán ăn, tại nơi vắng người như cánh đồng, trên sông ... Thời gian thực hiện hành vi thông thường như đêm tối, có những vụ tại nơi không có người dân ở, diễn biến nhanh chóng. Với hậu quả xảy ra có địa phương xử tất cả về hai tội Cố ý gây thương tích và Gây rối trật tự công cộng; có địa phương xử lý đối tượng trực tiếp đánh hai tội, các đối tượng không đánh một tội Gây rối trật tự công cộng, có địa phương cho rằng hành vi xâm phạm đến hai khách thể nhưng hành vi phạm tội diễn ra tại một địa điểm trong cùng thời điểm, hành vi hò hét, chửi bới với hành vi đuổi đánh nhau có mối quan hệ tương hỗ, hành vi này là tiền đề của hành vi kia nên chỉ xử lý về một tội; có địa phương thì đánh giá mặc dù hành vi gây thương tích nhưng vụ việc xảy ra nơi không có người dân, diễn biến nhanh chóng, không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự và an toàn xã hội thì không xem xét xử lý về tội Gây rối trật tự công cộng.
Hiện tại Nghị quyết số 02/NĐ-HĐTP ngày 17/4/2003 đã hết hiệu lực pháp luật tuy nhiên có thể tham khảo để tính chất hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội là phải nói đến tính quy mô, hậu quả do hành vi phạm tội gây ra mang tính chất xâm phạm nghiêm trọng đến trật tự, kỷ cương xã hội, xâm phạm đến sự mất ổn định nghiêm trọng đời sống của người dân, gây tâm lý hoang mang trên một diện rộng khu dân cư, vụ việc diễn ra thường xuyên dẫn đến người dân thiếu tin tưởng vào cấp chính quyền, cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan có thẩm quyền giữ vững ổn định, trật tự an toàn xã hội. Đánh giá bằng sự phản ánh bức xúc, lo lắng của nhân dân như thế nào, ở cấp độ nào. Trên cơ sở đó các chính quyền địa phương nơi xảy ra vụ việc và các cơ quan tiến hành tố tụng đánh giá hành vi Cố ý gây thương tích có gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội không làm căn cứ xem xét xử lý về tội Gây rối trật tự công cộng quy định tại Điều 318 BLHS 2015.
Từ những đánh giá trên, để đảm bảo pháp luật hình sự được áp dụng thống nhất, nghiêm minh, đúng quy định, không làm oan người vô tội và bỏ lọt tội phạm thì liên ngành trung ương sớm có văn bản hướng dẫn cụ thể với tình tiết “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự - an toàn xã hội” mới đảm bảo việc áp dụng pháp luật được nghiêm chỉnh, thống nhất trên toàn quốc.
Tăng Bá Thắng
VKSND thị xã Kinh Môn, Hải Dương
Theo Khoản 1 Điều 318 BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội gây rối trật tự công cộng được quy định: "Người nào gây rối trật tự công cộng gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Nhận thức về hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội là hành vi mang tính định tính được hiểu đó là các hành vi làm ảnh hưởng, đe dọa, hoặc làm phá vỡ trạng thái bình yên, ổn định của xã hội, hành vi của cá nhân làm ảnh hưởng, đe dọa, phá vỡ trật tự, kỷ cương xã hội, khiến cho bộ phận không nhỏ người dân, khu dân cư hoặc cộng đồng dân cư hoang mang, lo sợ, phẫn nộ hoặc xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức, xâm phạm đến giá trị xã hội chuẩn mực đạo đức được mọi người tôn trọng, thừa nhận tuân thủ. Nhưng để đánh giá như thế nào hậu quả gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội thì chưa có văn bản của hướng dẫn giải đáp của cơ quan có thẩm quyền (hướng dẫn của Ủy ban thường vụ quốc hội về giải thích pháp luật, Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao) nên việc áp dụng pháp luật của các cơ quan tố tụng còn có cách hiểu khác nhau, chưa thống nhất, vì đây là hậu quả mang tính chất phi vật chất, đánh giá, áp dụng tùy nghi phụ thuộc vào nhận thức các cơ quan, người tiến hành tố tụng cũng như phụ thuộc vào đặc trưng, điều kiện phát triển kinh tế của từng vùng miền, từ việc có thể đánh giá tùy vùng khi áp dụng không đúng có thể dẫn đến oan sai, bỏ lọt tội phạm hoặc hình sự hóa quan hệ hành chính.
Trước đây theo khoản 1 Điều 245 BLHS 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) về tội Tội gây rối trật tự công cộng quy định: "Người nào gây rối trật tự công cộng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ một triệu đồng đến mười triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm”. Điều luật đã được Nghị quyết số 02/2003 ngày 17/4/2003 của Hội đồng thẩm phán TANDTC đã hướng dẫn cụ thể về gây hậu quả nghiêm trọng trong tội Gây rối trật tự công cộng, quy định các trường hợp cụ thể từ điểm a đến điểm h. Ngoài các hậu quả xảy ra về tính mạng, sức khỏe và tài sản được hướng dẫn, thực tiễn cho thấy còn có các hậu quả phi vật chất, như có ảnh hưởng xấu đến việc thực hiện đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, ngoại giao, đến trật tự an toàn xã hội.
Do đó, thực tiễn cho thấy có những vụ xuất phát từ mâu thuẫn nhỏ nhặt, đặc biệt là các đối tượng chưa thành niên tụ tập hẹn đánh nhau (tội phạm đường phố...) hình thành các nhóm đối tượng có chuẩn bị công cụ, hung khí, phương tiện để tham gia đánh nhau như nhóm 2 - 3 đối tượng, trên 10 đối tượng... hẹn gặp để đánh nhau, đuổi đánh nhau trên đường, dùng chai, gạch, đá ném nhau dùng hung khí gây thương tích cho một hoặc nhiều đối tượng, tỷ lệ thương tích đến mức xử lý hình sự. Địa điểm thực hiện hành vi đánh nhau trong từng vụ án khác nhau như trên đường phố, tại quán ăn, tại nơi vắng người như cánh đồng, trên sông ... Thời gian thực hiện hành vi thông thường như đêm tối, có những vụ tại nơi không có người dân ở, diễn biến nhanh chóng. Với hậu quả xảy ra có địa phương xử tất cả về hai tội Cố ý gây thương tích và Gây rối trật tự công cộng; có địa phương xử lý đối tượng trực tiếp đánh hai tội, các đối tượng không đánh một tội Gây rối trật tự công cộng, có địa phương cho rằng hành vi xâm phạm đến hai khách thể nhưng hành vi phạm tội diễn ra tại một địa điểm trong cùng thời điểm, hành vi hò hét, chửi bới với hành vi đuổi đánh nhau có mối quan hệ tương hỗ, hành vi này là tiền đề của hành vi kia nên chỉ xử lý về một tội; có địa phương thì đánh giá mặc dù hành vi gây thương tích nhưng vụ việc xảy ra nơi không có người dân, diễn biến nhanh chóng, không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự và an toàn xã hội thì không xem xét xử lý về tội Gây rối trật tự công cộng.
Hiện tại Nghị quyết số 02/NĐ-HĐTP ngày 17/4/2003 đã hết hiệu lực pháp luật tuy nhiên có thể tham khảo để tính chất hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội là phải nói đến tính quy mô, hậu quả do hành vi phạm tội gây ra mang tính chất xâm phạm nghiêm trọng đến trật tự, kỷ cương xã hội, xâm phạm đến sự mất ổn định nghiêm trọng đời sống của người dân, gây tâm lý hoang mang trên một diện rộng khu dân cư, vụ việc diễn ra thường xuyên dẫn đến người dân thiếu tin tưởng vào cấp chính quyền, cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan có thẩm quyền giữ vững ổn định, trật tự an toàn xã hội. Đánh giá bằng sự phản ánh bức xúc, lo lắng của nhân dân như thế nào, ở cấp độ nào. Trên cơ sở đó các chính quyền địa phương nơi xảy ra vụ việc và các cơ quan tiến hành tố tụng đánh giá hành vi Cố ý gây thương tích có gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội không làm căn cứ xem xét xử lý về tội Gây rối trật tự công cộng quy định tại Điều 318 BLHS 2015.
Từ những đánh giá trên, để đảm bảo pháp luật hình sự được áp dụng thống nhất, nghiêm minh, đúng quy định, không làm oan người vô tội và bỏ lọt tội phạm thì liên ngành trung ương sớm có văn bản hướng dẫn cụ thể với tình tiết “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự - an toàn xã hội” mới đảm bảo việc áp dụng pháp luật được nghiêm chỉnh, thống nhất trên toàn quốc.
Tăng Bá Thắng
VKSND thị xã Kinh Môn, Hải Dương
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
CHUYÊN MỤC CHÍNH
© 2017 Bản quyền của VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH HẢI DƯƠNG.