Tìm hiểu quy định pháp luật về hoạt động của Công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoá

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã và đang là một kênh tập trung và phân phối các nguồn vốn của nên kinh tế một cách hiệu quả. Và để làm được điều này, không thể không kể tới vai trò của các định chế tài chính trung gian tham gia hoạt động kinh doanh trên thị trường chứng khoán. Các định chế này có thể là các công ty môi giới và kinh doanh chứng khoán. Nếu thị trường chứng khoán và các công ty chứng khoán là các khái niệm đã tương đối quen thuộc đối với công chúng đầu tư tại Việt Nam, khái niệm về quỹ đầu tư chứng khoán cũng như công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán còn rất là khái niệm mới mẻ với các nhà đầu tư.

Hoạt động chính của công ty quản lý quỹ là hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán theo sự ủy thác của các nhà đầu tư vào quỹ hoặc sử ủy thác của nhà đầu tư riêng lẻ. Hoạt động quản lý quỹ đầu tư bao gồm việc nắm giữ tài sản của quỹ, trực tiếp tiến hành hoạt động đầu tư chứng khoán từ nguồn vốn của quỹ, quản lý danh mục đầu tư của quỹ….Bên cạnh nghiệp vụ quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, công ty quản lý quỹ còn thực hiện quản lý danh mục đầu tư theo sự ủy thác của nhà đầu tư ngoài quỹ.

Theo quy định tại Điều 91 Luật chứng khoán 2019 và Điều 11 Thông tư 99/2020 hướng dẫn về hoạt động công ty quản lý quỹ do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành thì các hoạt động của công ty quản lý quỹ và nhân viên của công ty quản lý quỹ bị hạn chế như sau:

Thứ nhất, công ty quản lý quỹ không được là người có liên quan hoặc có quan hệ sở hữu, vay hoặc cho vay với ngân hàng giám sát, ngân hàng lưu ký của quỹ đầu tư chứng khoán, công ty đầu tư chứng khoán mà công ty đang quản lý. Thành viên Hội đồng quản trị hoặc thành viên Hội đồng thành viên, nhân viên bộ phận kiểm toán nội bộ, Ban kiểm soát, Chủ tịch công ty, Ban điều hành, nhân viên của công ty quản lý quỹ không được làm việc ở các bộ phận cung cấp dịch vụ lưu ký, giám sát, quản trị quỹ tại các ngân hàng này và ngược lại.

Thứ hai, công ty quản lý quỹ, người có liên quan của công ty quản lý quỹ được tham gia góp vốn thành lập, đầu tư vào quỹ, công ty đầu tư chứng khoán mà công ty quản lý quỹ đang quản lý nếu Điều lệ quỹ, Điều lệ công ty đầu tư chứng khoán cho phép, ngoại trừ những hoạt động không được phép thực hiện quy định tại điểm b khoản 6 Điều này.

Thứ ba, công ty quản lý quỹ, công ty mẹ, công ty con, công ty liên doanh, công ty liên kết, thành viên Hội đồng quản trị hoặc thành viên Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát, Ban điều hành, nhân viên của công ty chỉ được là đối tác mua, bán tài sản trong danh mục tài sản ủy thác mà công ty đang quản lý theo nguyên tắc quy định cụ thể tại các điểm a, b Khoản 3 Điều 11.

Thứ tư, tất cả các giao dịch chứng khoán của thành viên Ban điều hành, nhân viên của công ty quản lý quỹ phải báo cáo bộ phận kiểm soát nội bộ trước và ngay sau khi giao dịch. Báo cáo giao dịch của các cá nhân trên phải bao gồm: tên chứng khoán giao dịch, số lượng, giá giao dịch, tổng giá trị giao dịch, thời gian thực hiện, phương thức thực hiện, số tài khoản giao dịch, công ty chứng khoán nơi mở tài khoản giao dịch. Báo cáo giao dịch của các cá nhân phải được lưu trữ và quản lý tại bộ phận kiểm soát nội bộ và cung cấp cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước khi có yêu cầu.

Thứ năm, thành viên Hội đồng quản trị hoặc thành viên Hội đồng thành viên, Ban điều hành, nhân viên của công ty quản lý quỹ không được phép yêu cầu, đòi hỏi hoặc tiếp nhận, dưới danh nghĩa cá nhân hoặc danh nghĩa công ty, bất kỳ khoản thù lao, lợi nhuận hay lợi ích nào, ngoại trừ các loại giá dịch vụ, thưởng theo quy định tại khoản 9 Điều này được quy định tại Điều lệ quỹ, Điều lệ công ty đầu tư chứng khoán, hợp đồng ủy thác đầu tư.

Thứ sáu, trong hoạt động quản lý tài sản ủy thác, công ty quản lý quỹ phải có trách nhiệm bảo đảm các nguyên tắc quy định rõ tại Khoản 6 Điều 11 Thông tư 99/2020/TT-BTC để đảm bảo hình ảnh cũng như uy tín của công ty, xây dựng lòng tin với khách hàng.

Thứ bảy, công ty quản lý quỹ chỉ được sử dụng vốn chủ sở hữu và vốn của các khách hàng ủy thác để mua và sở hữu (không tính số cổ phiếu trong danh mục của khách hàng ủy thác là quỹ hoán đổi danh mục) từ 25% trở lên số cổ phiếu có quyền biểu quyết của một công ty đại chúng, chứng chỉ quỹ đóng đang lưu hành của một quỹ đóng khi đảm bảo: Được sự chấp thuận bằng văn bản của các khách hàng ủy thác hoặc đại diện của khách hàng ủy thác về việc chào mua công khai, mức giá chào mua, khối lượng tài sản dự kiến chào mua, phương thức phân phối tài sản sau khi thực hiện chào mua; Công ty quản lý quỹ thực hiện chào mua công khai theo quy định chào mua công khai của pháp luật về chứng khoán.

Thứ tám, công ty quản lý quỹ không được ủy quyền, thuê ngoài các tổ chức tại Việt Nam để cung cấp dịch vụ quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, quản lý danh mục đầu tư chứng khoán, tư vấn đầu tư chứng khoán.

Thứ chín, ngoại trừ quỹ mở, công ty quản lý quỹ được nhận thưởng hoạt động theo quy định tại Điều lệ quỹ, Điều lệ công ty đầu tư chứng khoán, hợp đồng ủy thác đầu tư.

* Về việc chấm dứt quyền, nghĩa vụ của công ty

Theo Bộ luật dân sự 2015, nghĩa vụ được hoàn thành giữa các bên khi bên có nghĩa vụ đã thực hiện toàn bộ nghĩa vụ hoặc thực hiện một phần nghĩa vụ nhưng phần còn lại được bên có quyền cho miễn thực hiện. Theo đó, nghĩa vụ của công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán chấm dứt khi công ty quản lý quỹ thực hiện hoàn toàn hoặc một phần nghĩa vụ của mình. Bên cạnh đó, Quyền và nghĩa vụ của công ty còn bị chấm dứt khi một trong các bên vi phạm nghĩa vụ đã quy định trong hợp đồng, thực hiện không đúng, không đủ các quy định về quyền và nghĩa vụ đối với các bên trong hợp đồng giữa công ty quản lý quỹ với khách hàng.

Công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán phải chấm dứt ngay mọi hoạt động ghi trong giấy phép và thông báo trên 01 tờ báo điện tử hoặc báo in trong 03 số liên tiếp khi bị thu hồi giấy phép. Khi giấy phép bị thu hồi, quyền và nghĩa vụ của công ty quản lý quỹ theo đó cũng bị chấm dứt. Do không còn tồn tại hình thái dưới dạng pháp nhân, công ty không còn tư cách một chủ thể tham gia vào quan hệ hợp đồng về quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. Các quy định về quyền và nghĩa vụ không còn hiệu lực. Trường hợp công ty quản lý quỹ đã nhận quyền lợi từ khách hàng thì phải hoàn trả lại đúng với quy định của pháp luật và những gì đã quy định trong hợp đồng trước đó.