Vướng mắc khi áp dụng quy định về thời hiệu áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc

Điểm d Khoản 2 Điều 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 sửa đổi, bổ sung năm 2020 (viết tắt là Luật XLVPHC) quy định: “d) Thời hiệu áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là 03 tháng, kể từ ngày cá nhân thực hiện lần cuối hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 96 của Luật này;”

Khoản 1 Điều 96 Luật XLVPHC quy định: “Đối tượng áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc: 1. Người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên thuộc trường hợp bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy.”;

Khoản 1 Điều 9 Nghị quyết 04/2015/NQ-HĐTP ngày 24 tháng 12 năm 2015 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao Hướng dẫn thi hành một số quy định của pháp luật về xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân quy định: “Về thời hiệu áp dụng biện pháp xử lý hành chính: 1. Theo quy định tại khoản 2 Điều 6 của XLVPHC thì thời hiệu áp dụng biện pháp xử lý hành chính là 01 năm, 06 tháng hoặc 03 tháng tùy từng trường hợp cụ thể và được tính từ ngày cá nhân thực hiện hành vi vi phạm hoặc kể từ ngày cá nhân thực hiện lần cuối một trong những hành vi vi phạm; do đó, thời hiệu áp dụng biện pháp xử lý hành chính được tính từ ngày cá nhân thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều 92 hoặc kể từ ngày cá nhân thực hiện lần cuối một trong những hành vi vi phạm quy định tại khoản 4 Điều 92; khoản 1 Điều 94 hoặc khoản 1 Điều 96 của Luật xử lý vi phạm hành chính cho đến ngày Tòa án ra quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính”.;

Qua thực tiễn công tác kiểm sát việc xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính cai nghiện bắt buộc tại Tòa án còn có những quan điểm khác nhau cần được thống nhất . 

Ví dụ: Ngày 13/3/2023, Công an xã A, huyện B phát hiện ông T có biểu hiện nghi vấn sử dụng trái phép chất ma túy nên mời về trụ sở làm việc và tiến hành xét nghiệm chất ma túy, kết quả ông T dương tính với chất ma túy, ông T khai nhận ngày 13/3/2023 đã sử dụng ma túy Heroine. Theo Phiếu kết quả xác định tình trạng nghiện ma túy ngày 17/3/2023 của Trung tâm y tế huyện B xác định ông T có nghiện chất ma túy dạng Heroine. Ngày 27/3/2023, UBND xã A lập Biên bản vi phạm số 05/BB-VPHC đối với ông T về việc cai nghiện ma túy tự nguyện, quản lý sau cai nghiện ma túy và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế. Ngày 19/5/2023, TAND huyện B mở phiên họp và ban hành Quyết định số 12/QĐ-TA áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với ông T, trong đó nhận định thời hiệu áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc đối với ông T tính từ ngày 27/3/2023 (ngày ông T bị lập biên bản vi phạm) đến ngày 27/6/2023.

Quá trình kiểm sát hồ sơ trên còn có các quan điểm khác nhau về thời điểm bắt đầu để tính thời hiệu áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với ông T, cụ thể:

Quan điểm thứ nhất, thời hiệu xem xét áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc đối với ông T tính từ ngày ông T bị UBND xã A lập biên bản vi phạm hành chính- ngày 27/3/2023, vì đó chính là ngày đối tượng thực hiện lần cuối hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 96 Luật XLVPHC, bởi lẽ khoản 1 Điều 96 Luật XLVPHC quy định “Người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên thuộc trường hợp bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy”, vì vậy để xác định một người thực hiện hành vi phạm theo khoản 1 Điều 96 Luật XLVPHC thì phải tính từ ngày người đó bị UBND xã (phường, thị trấn) lập biên bản vi phạm hành chính.

Quan điểm thứ hai (cũng là quan điểm của tôi), thời điểm bắt đầu để tính thời hiệu áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với ông T phải được tính từ ngày ông T sử dụng ma túy lần cuối – ngày 13/3/2023, vì ngày cá nhân thực hiện lần cuối hành vi vi phạm tức là ngày người đó sử dụng ma túy trái phép lần cuối bị phát hiện và lập biên bản vi phạm hành chính theo quy định. Ngày UBND A lập Biên bản vi phạm hành chính chỉ là căn cứ để xác định ông T thuộc trường hợp bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc quy định tại Điều 32 Luật Phòng chống ma túy năm 2021 và Nghị định 116/2021/NĐ-CP ngày 21/12/2021.

Mong các đồng nghiệp tiếp tục trao đổi!