Điểm mới về án treo theo quy định của Bộ luật hình sự 2015, có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2016

Ảnh minh họa

 
Án treo là biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện và quy định về án treo có tác dụng tốt đó là không bắt người bị kết án phải cách ly khỏi xã hội mà cũng đạt được mục đích giáo dục, cải tạo họ trở thành người có ích cho xã hội.
Điều 60 Bộ luật hình sự năm 1999 quy định về Án treo: khi người phạm tội bị xử phạt tù không quá ba năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù, thì Tòa án cho hưởng án treo và ấn định thời gian thử thách từ một năm đến năm năm. Trong thời gian thử thách, Toà án giao người được hưởng án treo cho cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc hoặc chính quyền địa phương nơi người đó thường trú để giám sát và giáo dục. Nếu trong thời gian thử thách người được hưởng án treo phạm tội mới thì Tòa án quyết định buộc phải chấp hành hình phạt của bản án trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới.
Trong thời gian thử thách người được hưởng án treo phải thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 64 Luật thi hành án hình sự.
Điều 64 Luật thi hành án hình sự quy định nghĩa vụ của người được hưởng án treo:
“1. Chấp hành nghiêm chỉnh cam kết của mình trong việc tuân thủ pháp luật, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công dân, nội quy, quy chế ở nơi cư trú, làm việc; tích cực tham gia lao động, học tập; chấp hành đầy đủ các hình phạt bổ sung, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại.
2. Phải có mặt theo yêu cầu của Ủy ban nhân dân cấp xã được giao giám sát, giáo dục.
3. Trường hợp người được hưởng án treo đi khỏi nơi cư trú từ 01 ngày trở lên thì phải khai báo tạm vắng.
4. Ba tháng một lần trong thời gian thử thách người được hưởng án treo phải nộp bản tự nhận xét về việc chấp hành pháp luật cho người trực tiếp giám sát, giáo dục; trường hợp đi khỏi nơi cư trú từ 03 tháng đến 06 tháng, thì phải có nhận xét của Công an cấp xã nơi người đó đến lưu trú hoặc tạm trú để trình với Ủy ban nhân dân cấp xã được giao giám sát, giáo dục người đó.”
Tuy nhiên, thực tế tại địa phương trong thời gian qua do Bộ luật hình sự 1999 chưa quy định chế tài áp dụng đối với người được hưởng án treo vi phạm các nghĩa vụ trong thời gian thử thách, dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý, giám sát, giáo dục các bị án treo, các đối tượng không chấp hành nghiêm chỉnh tự ý bỏ đi khỏi nơi cư trú, không khai báo với chính quyền địa phương hoặc không làm bản kiểm điểm theo định kỳ. Khi hết thời gian chấp hành xong thời gian thử thách, mặc dù người được hưởng án treo vi phạm các nghĩa vụ trong thời gian thử thách nhưng cơ quan có thẩm quyền vẫn buộc phải cấp giấy chứng nhận đã chấp hành xong thời gian thử thách cho họ, gây bức xúc cho chính quyền địa phương, người được giao trách nhiệm giám sát, giáo dục; không thể hiện được tính nghiêm minh của pháp luật và không đề cao được tác dụng giáo dục riêng và phòng ngừa chung
Bộ luật hình sự năm 2015 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2016: cơ bản vẫn giữ nguyên quy định án treo như Bộ luật hình sự năm 1999, tuy nhiên có quy định mới về chế tài áp dụng trong trường hợp người được hưởng án treo vi phạm các nghĩa vụ trong thời gian thử thách.
Khoản 5 Điều 65 Bộ luật hình sự 2015 quy định:
“Trong thời gian thử thách, nếu người được hưởng án treo cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật thi hành án hình sự 02 lần trở lên, thì Tòa án có thể quyết định buộc người đó phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo. Trường hợp thực hiện hành vi phạm tội mới thì Tòa án buộc người đó phải chấp hành hình phạt của bản án trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới theo quy định tại Điều 56 của Bộ luật này”
Như vậy, với quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 thì chỉ khi phạm tội mới thì người đang chấp hành án treo mới phải buộc chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo và bản án của tội mới. Còn với quy định của Bộ luật hình sự 2015 thì được bổ sung thêm trường hợp, nếu cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật thi hành án hình sự 02 lần trở lên trong thời gian thử thách thì người đó phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo.
Với quy định mới được bổ sung trong Bộ luật hình sự năm 2015 thì việc quản lý những người chấp hành án treo kể từ ngày 01/7/2016, sẽ trở nên chặt chẽ hơn, buộc người được hưởng án treo phải nghiêm chỉnh chấp hành nghĩa vụ của mình, nếu vi phạm sẽ phải chấp hành hình phạt tù của bản án. Điều này giúp cho việc quản lý của chính quyền địa phương đối với người chấp hành án treo thuận lợi hơn, không gây bức xúc trong quần chúng nhân dân, thể hiện được tính nghiêm minh, công bằng của pháp luật và nâng cao được tác dụng giáo dục riêng và phòng ngừa chung