Tăng cường hướng dẫn kiểm sát các vụ án tạm đình chỉ

Trong thời gian qua Tòa án hai cấp đã có những nỗ lực trong việc giải quyết các vụ án hành chính, kinh doanh thương mại, lao động... đảm bảo về thời hạn theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, quá trình giải quyết vụ việc còn có một số vụ tạm đình chỉ còn kéo dài, do nhiều nguyên nhân, trong đó có ảnh hưởng của dịch bệnh covid- 19 nên việc xác minh, thu thập chứng cứ của Tòa án gặp nhiều khó khăn, hoặc một số cơ quan chậm trả lời kết quả cho Tòa án dẫn đến một số vụ án phải tạm đình chỉ giải quyết quá lâu không giải quyết được.

Trên cơ sở báo cáo của VKS cấp huyện cho thấy 12/12 vụ án tạm đình chỉ giải quyết vụ án căn cứ quy định tại điểm d, đ khoản 1 Điều 214 BLTTDS, tuy nhiên sau khi có quyết định tạm đình chỉ vụ án một số Tòa án cấp huyện chưa chủ động trong việc theo dõi, đôn đốc các cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm khắc phục thời gian ngắn nhất những lý do dẫn tới vụ án bị tạm đình chỉ để kịp thời đưa vụ án ra giải quyết.

Để hạn chế tình trạng tạm đình chỉ giải quyết vụ án kéo dài nhằm bảo vệ quyền và  lợi ích hợp pháp của các đương sự và đảm bảo việc thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, VKSND tỉnh Hải Dương đã ban hành hướng dẫn đối với VKS cấp huyện trong hoạt động kiểm sát quyết định tạm đình chỉ vụ án và biện pháp kiểm sát đối với các vi phạm của Tòa án cùng cấp, các cơ quan liên quan (hướng dẫn số 02/HD-VKS-P10 ngày 12/01/2022), tôi xin nêu một số nội dung cơ bản cụ thể như sau:

Một là: Kiểm sát tính có căn cứ của quyết định tạm đình chỉ  giải quyết vụ án của Tòa án cùng cấp

- Kiểm tra căn cứ tạm đình chỉ vụ án nêu tại quyết định tạm đình chỉ vụ án (qui định tại điểm, khoản, điều luật tạm đình chỉ của BLTTDS năm 2015)?

- Phối hợp với Tòa án để tiếp cận và nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ vụ án để xác định căn cứ tạm đình chỉ của vụ án đúng với qui định tại điểm, khoản, điều luật nào của BLTTDS năm 2015? đúng với điểm, khoản, điều luật tạm đình chỉ đã nêu tại Quyết định tạm đình chỉ không?

-  Đối với các căn cứ tạm đình chỉ vụ án theo điểm d khoản 1 Điều 214 BLTTDS do cần đợi kết quả giải quyết của các vụ án khác có liên quan hoặc sự việc được pháp luật quy định phải là do cơ quan, tổ chức khác giải quyết trước mới giải quyết được vụ án

Tự đối chiếu với bộ phận kiểm sát điều tra của đơn vị mình hoặc thông qua đơn vị kiểm sát cấp trên để thu thập kết quả giải quyết các vụ án này làm căn cứ ra văn bản đề nghị Tòa án đôn đốc, thu thập hoặc tiếp tục đưa vụ án đã tạm đình chỉ ra giải quyết.

Các đơn vị VKS cấp huyện cần nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ xác định các kết quả trả lời của các cơ quan này để xác định thẩm quyền của Tòa án, xác định quyền khởi kiện đối với vụ án, xác định địa vị pháp lý, xác định người tham gia tố tụng, xác định quan hệ pháp luật tranh chấp hoặc là căn cứ khác để Tòa án giải quyết vụ án này một cách toàn diện, chính xác và đúng pháp luật. Sự việc được pháp luật quy định… phải là sự việc có ảnh hưởng trực tiếp đến việc giải quyết vụ án, và nếu không có kết quả của các cơ quan, tổ chức khác giải quyết trước thì việc giải quyết của Tòa án là vi phạm pháp luật; từ đó đối chiếu để xem xét ra văn bản yêu cầu Tòa án tiếp tục giải quyết nếu không thuộc các trường hợp trên.

- Đối với căn cứ tạm đình chỉ theo điểm đ khoản 1 Điều 214 BLTTDS do cần đợi kết quả ủy thác tư pháp, ủy thác thu thập chứng cứ hoặc đợi cơ quan, tổ chức cung cấp tài liệu chứng cứ theo yêu cầu của Tòa án mới giải quyết được vụ án

+ Trường hợp tạm đình chỉ về việc chờ kết quả ủy thác thu thập chứng cứ của các Tòa án nằm trong địa giới hành chính cùng trong tỉnh, việc thực hiện ủy thác trong thời điểm giãn cách xã hội phòng, chống dịch; các đơn vị VKS cấp huyện có thể ra văn bản yêu cầu Tòa án cùng cấp đôn đốc hoặc áp dụng một trong các biện pháp thu thập chứng cứ khác quy định tại điểm a, b, c, đ, g, h, i khoản 2 Điều 97 BLTTDS (Tòa án có thể trực tiếp tiến hành thu thập xác minh) để tiếp tục đưa vụ án ra giải quyết.

+ Trường hợp tạm đình chỉ về cần đợi kết quả cung cấp tài liệu của Cục quản lý xuất nhập cảnh Bộ công an, cần đợi kết quả xem xét của UBND tỉnh Hải Dương đối với Quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư số 453, 454 ngày 29/1/2018; về cần đợi Văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội cung cấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất; về cần đợi kết quả trả lời của phòng đăng ký kinh doanh Sở kế hoạch và đầu tư tỉnh Hải Dương. Các đơn vị VKS cấp huyện cần nghiên cứu các tài liệu có trong hồ sơ xác định các kết quả trả lời của các cơ quan này có là cơ sở để xác định thẩm quyền của Tòa án, xác định quyền khởi kiện đối với vụ án, xác định địa vị pháp lý, xác định người tham gia tố tụng, xác định quan hệ pháp luật tranh chấp hoặc là căn cứ khác để Tòa án giải quyết vụ án này một cách toàn diện, chính xác và đúng pháp luật.Từ đó đối chiếu để xem xét ra văn bản yêu cầu Tòa án tiếp tục giải quyết nếu không thuộc các trường hợp trên.

Hai là: Biện pháp kiểm sát đối với các vi phạm của Tòa án cùng cấp và các cơ quan liên quan

- Đối với các Quyết định tạm đình chỉ không nêu căn cứ điểm, khoản, điều luật tạm đình chỉ của BLTTDS hoặc nêu không đúng điểm, khoản, điều luật thì xác định rõ vi phạm để thực hiện kiến nghị đối với Tòa án.

 - Đối với việc ủy thác thu thập chứng cứ cần áp dụng các quy định tại khoản 3, khoản 5 Điều 105 BLTTDS, thực hiện các biện pháp thu thập tài liệu chứng cứ cần áp dụng quy định tại khoản 3 Điều 97 BLTTDS để xác định các vi phạm của Tòa án để tổng hợp kiến nghị hoặc kiến nghị vụ việc.

- Đối với việc thực hiện văn bản của VKS yêu cầu Tòa án đôn đốc các cơ quan cung cấp tài liệu chứng cứ…và tiếp tục giải quyết vụ án khi có căn cứ xác định lý do tạm đình chỉ đã hết cần áp dụng quy định tại khoản 4 Điều 215, Điều 216 BLTTDS để xác định vi phạm của Tòa án để thực hiện kiến nghị đối với Tòa án.

- Đối với các cơ quan tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu chứng cứ cần áp dụng các quy định tại khoản 3 Điều 106 của BLTTDS để xác định vi phạm của các cơ quan tổ chức để kiến nghị phòng ngừa.

Trên cơ sở hướng dẫn nêu trên, các đơn vị VKSND cấp huyện tiếp tục  nghiên cứu, thực hiện và trao đổi những vướng mắc trong hoạt động kiểm sát  quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án của Tòa án cùng cấp để thực hiện tốt chức năng kiểm sát của Ngành./.