Khi nào phải xây dựng Kế hoạch thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra

Điều 48 Quy chế Công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra và truy tố (Quy chế 111 ngày 17/4/2020 thay thế quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 03/QĐ-VKSTCngày 29/12/2017), quy định Kiểm sát viên phải xây dựng kế hoạch thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, đây là điểm mới so với Quy chế tạm thời công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra và truy tố ban hành kèm theo Quyếtđịnh số 03/QĐ-VKSTCngày 29/12/2017 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Trường hợp cần thiết, Kiểm sát viên xây dựng kế hoạch thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra,)

Vậy khi nào (thời gian nào) Kiểm sát viên phải xây dựng Kế hoạch thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra (Kế hoạch), nội dung Kế hoạch như thế nào? Từ quy định tại Điều 48 Quy chế 111, chúng tôi cho rằng:

Về thời điểm xây dựng Kế hoạch: Kiểm sát viên cần xây dựng Kế hoạch ngay khi được phân công Thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, trình Lãnh đạo Viện phê duyệt kèm theo Phiếu đề xuất kiểm sát quyết định khởi tố vụ án (đối với vụ án chưa rõ bị can), Phiếu đề xuất phê chuẩn quyết định khởi tố bị can (đối với vụ án có bị can). Kế hoạch cần bổ sung, cập nhật điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết; bảo đảm việc thực hiện kế hoạch đúng hướng, sát thực tế, hiệu quả, đúng thời hạn theo diễn biến tiến độ điều tra vụ án, đảm bảo kịp thời toàn diện (đối với vụ án thuộc trường hợp áp dụng theo thủ tục rút gọn thì Kiểm sát viên không cần thiết phải xây dựng kế hoạch thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra).

Về nội dung Kế hoạch: Kế hoạch phải có các nội dung chính, như: thời gian thực hiện nhiệm vụ kiểm sát: yêu cầu điều tra, kiểm sát tài liệu điều tra (theo Điều 88 khoản 5 BLTTHS), những nội dung cần đôn đốc yêu cầu Điều tra viên thực hiện (10 ngày/lần). Thời gian báo cáo lãnh đạo Viện tiến độ Kiểm sát điều tra. Tùy từng vụ án cụ thể mà dự kiến nội dung cần phải Kiểm sát điều tra như: thời gian tham gia hỏi cung hoặc trực tiếp hỏi cung trước khi phê chuẩn QĐKTBC (nội dung hỏi cung có kế hoạch riêng), Kiểm sát việc khám xét, Bắt, thu giữ điện thoại, điện tín, truy tìm công cụ phương tiện, xác định nhân thân, tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ giải quyết vấn đề dân sự,... Các thủ tục tố tụng cần củng cố, tài liệu cần chuyển hóa đảm bảo tính hợp pháp...thời gian phối hợp với Điều tra viên đánh giá chứng cứ, trước khi kết thúc việc điều tra.

Đối với vụ án có nhiều Kiểm sát viên, Kế hoạch phải phân công, xác định trách nhiệm cụ thể; theo đó: lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện hoặc Kiểm sát viên thụ lý chính trực tiếp tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch; kiểm tra, đôn đốc các Kiểm sát viên, Kiểm tra viên tiến hành các hoạt động thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kịp thời quyết định các công việc thuộc thẩm quyền.

Việc quản lý, khai thác, sử dụng Kế hoạch: Kế hoạch do Kiểm sát viên được phân công Thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra; đối với những vụ án có nhiều Kiểm sát viên thì Kiểm sát thụ lý chính chủ trì dự thảo Kế hoạch, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên (nếu có), có trách nhiệm tham gia xây dựng Kế hoạch. Kế hoạch được lưu tại hồ sơ án kiểm sát hình sự (không đưa vào hồ sơ chính). Đối với vụ án nghiêm trọng, phức tạp, có nhiều quan điểm khác nhau về đánh giá chứng cứ, đường lối xử lý, lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện phải trực tiếp chỉ đạo việc lập kế hoạch; đồng thời trực tiếp thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra khi xét thấy cần thiết.

Khi báo cáo kết thúc việc kiểm sát điều tra, Kiểm sát viên phải nhận xét đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch, xác định nguyên nhân hạn chế, trách nhiệm cá nhân (nếu có), đề xuất rút kinh nghiệm.

Tóm lại Kế hoạch thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra là thao tác nghiệp vụ bắt buộc phải thực hiện khi thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra vụ án hình sự, là một trong các giải pháp quan trọng nâng chất lượng công tác kiểm sát nhằm phòng chống oan sai, bỏ lọt tội phạm trong tình hình mới./.