Kiểm sát hoạt động của Thừa phát lại

Quy định của pháp luật về Thừa phát lại

Nghị định số 08/2020/NĐ-CP ngày 08 tháng 01 năm 2020 của Chính phủ quy định về Thừa phát lại, tổ chức hành nghề của Thừa phát lại; thẩm quyền, phạm vi, thủ tục thực hiện công việc của Thừa phát lại; Kiểm sát hoạt động của Thừa phát lại; giải quyết khiếu nại, tố cáo, tranh chấp và quản lý nhà nước về Thừa phát lại thay thế Nghị Định số 61/2009/NĐ-CP ngày 24/7/2009 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của thừa phát lại thí điểm tại thành phố Hồ Chí Minh và Nghị định số 135/2013/NĐ-CP ngày 18/10/2013 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung Nghị định số 61/2009/NĐ-CP.

Trước đó, ngày 26/11/2015, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 107/2015/QH13 về việc thực hiện chế định Thừa phát lại, cho thực hiện chế định Thừa phát lại trong phạm vi cả nước kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2016. Ngày 14/01/2016, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 101/QĐ-TTg về việc ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 107/2015/QH3 của Quốc hội.

- Tại khoản 1 Điều 2 Nghị Định số 08 quy định “Thừa phát lại là người có đủ tiêu chuẩn được Nhà nước bổ nhiệm để thực hiện tống đạt, lập vi bằng, xác minh điều kiện thi hành án dân sự, tổ chức thi hành án dân sự theo quy định của Nghị định này và pháp luật có liên quan”.

Đồng thời Nghị định số 08 cũng quy định định rõ những việc Thừa phát lại được thực hiện là:

- Tống đạt giấy tờ, hồ sơ, tài liệu theo quy định của Nghị định này và pháp luật có liên quan.

- Lập vi bằng theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức theo quy định của Nghị định này.

-  Xác minh điều kiện thi hành án theo yêu cầu của đương sự và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan theo quy định của Nghị định này và pháp luật có liên quan.

- Tổ chức thi hành các bản án, quyết định của Tòa án theo yêu cầu của đương sự theo quy định của Nghị định này và pháp luật có liên quan.

Văn phòng Thừa phát lại (ảnh: internet)

Hoạt động kiểm sát thừa phát lại của Viện kiểm sát nhân dân

Nhiệm vụ và quyền hạn của VKSND đối với hoạt động của Thừa phát lại là các VKSND các cấp kiểm sát chặt chẽ hoạt động của Thừa phát lại, đảm bảo mọi hoạt động luôn tuân thủ đúng quy định của pháp luật, góp phần thực hiện có hiệu quả chủ trương xã hội hóa một số hoạt động tư pháp của Đảng và Nhà nước.

Từ khi ban hành Nghị định số 61/2009/NĐ-CP ngày 24/7/2009 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của thừa phát lại thí điểm tại thành phố Hồ Chí Minh, hoạt động Kiểm sát thừa phát lại đã được quy định tại, theo đó tại điều 48 Nghị Định quy định “Việc kiểm sát hoạt động của Thừa phát lại thực hiện theo quy định của Luật tổ chức VKSND và quy định pháp luật liên quan”.

Tại khoản 3 Điều 5 Thông tư liên tịch số 03/2014/TTLT-BTP-NHNNVN ngày 17/01/2014 quy định “trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được kết quả xác minh hoặc từ ngày lập biên bản xác minh, Văn phòng thừa phát lại có trách nhiệm gửi kết quả xác minh hoặc biên bản xác minh cho ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện nơi đặt Văn phòng thừa phát lại”.

Tiếp sau đó, Thông tư liên tịch số 09/2014 ngày 28/02/2014 của Bộ Tư pháp, TANDTC, VKSNDTC và Bộ tài chính về hướng dẫn thực hiện thí điểm chế định Thừa phát lại theo Nghị quyết số 36/2012 ngày 23/11/2012 của Quốc hội quy định rõ một số điều về thẩm quyền, trách nhiệm của Viện kiểm sát đối với Thừa phát lại như sau:

Trong quá trình đánh giá, xem xét giá trị chứng cứ của vi bằng, nếu xét thấy cần thiết, Tòa án, Viện kiểm sát nhân dân có thể triệu tập Thừa phát lại để làm rõ tính xác thực của vi bằng (Điều 7); Quyết định xác minh điều kiện thi hành án phải được gửi cho Viện Kiểm sát nhân dân cấp huyện nơi đặt Văn phòng Thừa phát lại và Cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền thi hành án theo quy định của Luật Thi hành án dân sự (khoản 2 Điều 9); VKSND cấp huyện nơi đặt Văn phòng Thừa phát lại có thẩm quyền (Điều 21): Kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Thừa phát lại trong việc tống đạt các văn bản theo quy định của Luật tổ chức VKSND, pháp luật về thi hành án dân sự và pháp luật về tố tụng, Kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Thừa phát lại trong việc thi hành án theo quy định của Luật tổ chức VKSND và pháp luật về thi hành án dân sự.

VKSND cấp huyện nơi đặt Văn phòng Thừa phát lại có quyền kháng nghị quyết định, hành vi pháp luật của Trưởng Văn phòng Thừa phát lại, Thừa phát lại trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc phát hiện hành vi vi phạm. Trưởng Văn phòng Thừa phát lại có trách nhiệm trả lời kháng nghị và thực hiện nội dung kháng nghị trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày nhận được kháng nghị. Trường hợp không chấp nhận kháng nghị thì Trưởng văn phòng Thừa phát lại có quyền kiến nghị Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự cấp tỉnh nơi đặt Văn phòng Thừa phát lại xem xét trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được kháng nghị. Văn bản kiến nghị được gửi đồng thời cho VKSND đã kháng nghị và VKSND cấp trên trực tiếp của VKSND đã kháng nghị. Cục trưởng Cục thi hành án dân sự có trách nhiệm trả lời trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được kiến nghị; văn bản trả lời của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự có hiệu lực thi hành. Văn bản trả lời kiến nghị được gửi đồng thời cho VKSND cùng cấp và VKSND đã kháng nghị. Trường hợp xét thấy văn bản trả lời kháng nghị không có căn cứ thì Viện trưởng VKSNDTC có văn bản đề nghị Bộ trưởng Bộ Tư pháp xem xét lại văn bản trả lời của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự (khoản 1 Điều 22).

Ngoài ra, công tác kiểm sát của VKSND đối với hoạt động của Thừa phát lại còn thực hiện theo Hướng dẫn số 03/VKSTC-V10 ngày 07/01/2014 của VKSNDTC. Trong đó quy định kiểm sát việc tống đạt các loại văn bản giấy tờ cho Tòa án nhân dân, cơ quan Thi hành án dân sự đảm bảo đúng thẩm quyền, đúng trình tự thủ tục và thời gian quy định. Kiểm sát việc xác minh điều kiện thi hành án, tổ chức thi hành án theo yêu cầu của đương sự đảm bảo đúng trình tự, thẩm quyền, thủ tục nội dung bản án, quyết định. Trường hợp phát hiện vi phạm sẽ căn cứ theo Luật tổ chức VKSND, Luật thi hành án dân sự, Luật tố tụng dân sự…để thực hiện quyền kiến nghị, kháng nghị khắc phục vi phạm.