Nguyễn Văn Lý phạm tội “Chứa chấp sử dụng trái phép chất ma tuý” hay “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý”

Nội dung vụ án: Ngày 06/3/2021, Nguyễn Văn Khu, Nguyễn Văn Lý rủ nhau góp tiền mua được 06 gói ma tuý về để sử dụng chung. Ngày 08/3/2021, tại phòng trọ của Lý có Khu và Tiến, Mạnh đến chơi. Do có nhu cầu sử dụng ma tuý nên Khu, Lý lấy ra 01 gói ma tuý mục đích để Khu, Lý sử dụng chung, không có hành động rủ rê, lôi kéo Tiến, Mạnh. Tuy nhiên khi thấy Khu, Lý sử dụng ma tuý xong thì Tiến, Mạnh thấy vẫn còn ma tuý có sẵn trong cóong thuỷ tinh nên tự ý lấy sử dụng, Khu, Lý biết nhưng không có ý kiến gì. Khi các đối tượng đang sử dụng ma tuý thì bị lực lượng công an bắt quả tang thu giữ bộ dụng cụ sử dụng ma tuý và 05 gói ma tuý, loại Methamphetamine, trọng lượng 0,465 gam. (tên nhân vật, tình huống giả định).

(Ảnh minh họa: Nguồn Internet)

Về xác định tội danh cho Nguyễn Văn Khu, Nguyễn Văn Lý hiện có nhiều quan điểm khác nhau như sau, xin đưa ra mong được sự trao đổi của các đồng nghiệp:

Quan điểm thứ nhất cho rằng: Nguyễn Văn Khu, Nguyễn Văn Lý phạm tội “Tàng trữ trái phép chất ma tuý” quy định tại điểm c khoản 1 Điều 249 Bộ luật hình sự. Nguyễn Văn Lý còn phạm tội “Chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma tuý” quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 256 Bộ luật hình sự, tình tiết định khung “đối với 2 người trở lên”. Lý do: do Khu, Lý mua ma tuý về cất giấu với mục đích sử dụng chung, khi lực lượng công an bắt quả tang đã thu giữ bộ dụng cụ sử dụng ma tuý có bám dính chất ma tuý và 05 gói ma tuý, loại Methamphetamine, trọng lượng 0,465 gam nên hành vi của Khu, Lý đủ yếu tố cấu thành tội tàng trữ trái phép chất ma tuý. Ngoài ra, bị can Lý còn sử dụng phòng trọ do mình quản lý cho 03 người là Khu, Tiến, Mạnh sử dụng trái phép chất ma tuý nên Lý còn bị khởi tố về tội “Chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma tuý” quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 256 Bộ luật hình sự. Đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma tuý của 04 đối tượng, Cơ quan Công an xử lý hành chính theo quy định.

Quan điểm thứ 2: Hành vi của Nguyễn Văn Khu, Nguyễn Văn Lý phạm tội “Tàng trữ trái phép chất ma tuý” quy định tại điểm c khoản 1 Điều 249 Bộ luật hình sự, ngoài ra Khu và Lý còn phạm tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 255 Bộ luật hình sự. Lý do ngày 08/3/2021, tại phòng trọ do Lý quản lý, Khu, Lý đã mang ma tuý ra sử dụng cho bản thân và để mặc cho Tiến, Mạnh sử dụng, do vậy hành vi của Lý là chuẩn bị địa điểm và hành vi của Khu, Lý là “cung cấp ma tuý” cho người khác sử dụng. Trong trường hợp Khu, Lý tự bỏ ma tuý của mình ra để sử dụng chung thì không đặt ra việc xem xét xử lý tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý” nhưng ở đây Tiến, Đức là những người không có đóng góp, không có ma tuý nhưng vẫn được sử dụng ma tuý của Khu, Lý. Mặc dù Khu, Lý không có lời nói rủ rê nhưng việc Khu, Lý bỏ ma tuý ra sử dụng trước mặt Tiến, Mạnh đã có hàm ý “mời chào” và khi Tiến, Mạnh sử dụng thì Khu, Lý cũng không có ý kiến gì là thể hiện việc đồng tình cho Tiến, Đức sử dụng trái phép chất ma tuý. Hành vi của Khu, Lý đã thoả mãn quy định tại Điều 256 Bộ luật hình sự và hướng dẫn tại Công văn số 89/TANDTC-PC ngày 30/6/2020; văn bản số 02/TANDTC-PC ngày 02/8/2021 của Toà án nhân dân tối cao về việc giải đáp một số vướng mắc trong xét xử, cụ thể: tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy được hiểu là thực hiện một trong các hành vi bố trí, sắp xếp, điều hành con người, phương tiện; cung cấp ma túy, địa điểm, phương tiện, dụng cụ… để thực hiện việc sử dụng trái phép chất ma túy. …Do đó, hành vi cung cấp ma túy cho người khác sử dụng là một trong các hành vi “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy”. Người có hành vi này bị xử lý theo quy định tại Điều 255 của Bộ luật hình sự.

Quan điểm của tác giả bài viết là đồng tình với quan điểm số 1: Hành vi của Nguyễn Văn Khu, Nguyễn Văn Lý không đủ yếu tố cấu thành tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 256  Bộ luật hình sự vì theo Hướng dẫn tại Tiểu mục 6.1, mục 6, Phần II Thông tư liên tịch số: 17/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-TANDTC-BTP ngày 24/12/2007 của Liên ngành Tư pháp Trung ương hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XVIII “Các tội phạm về ma túy” của BLHS năm 1999 thì hành vi “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy” được hiểu là thực hiện “một trong các hành vi sau đây: a) Chỉ huy, phân công, điều hành các hoạt động đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác; b) Chỉ huy, phân công, điều hành việc chuẩn bị, cung cấp chất ma túy, địa điểm, phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma túy, tìm người sử dụng chất ma túy.”. Do đó có thể hiểu người bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý phải thực hiện một chuỗi các hành vi như: chỉ huy, phân công, điều hành việc chuẩn bị, cung cấp ma tuý… hành vi trước là tiền đề của hành vi sau, có sự chuẩn bị, sắp sếp mang tính tổ chức, câu kết chặt chẽ chứ hành vi không chỉ đơn giản như nội dung vụ việc đã nêu trên. Hành vi của Nguyễn Văn Khu, Nguyễn Văn Lý là tự phát, do có nhu cầu sử dụng cho bản thân nên bỏ ma tuý ra để sử dụng, Khu không có hành vi chỉ đạo, phân công, điều hành Lý cung cấp địa điểm để đưa trái phép chất ma tuý vào cơ thể người khác.

Qua nghiên cứu các hướng dẫn trên, thấy rằng các văn bản đơn ngành của Toà án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao chỉ là các giải đáp vướng mắc mang tính chất nội bộ Ngành, không mang những thuộc tính chung của pháp luật là tính quy phạm phổ biến và tính bảo đảm thực hiện bằng Nhà nước. Do vậy, các vấn đề liên quan đến việc xác định các yếu tố cấu thành tội “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý” vẫn cần áp dụng tinh thần và quy định tại Thông tư liên tịch số 17/2007. Tuy nhiên, việc cùng lúc tồn tại quy định và hướng dẫn của các cơ quan tố tụng cấp tối cao mâu thuẫn nhau trong việc áp dụng quy định của pháp luật như trên có thể cũng sẽ phát sinh những khó khăn, vướng mắc khi xử lý các đối tượng có hành vi “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý” trên thực tế, dẫn tới gây khó khăn trong quá trình đấu tranh phòng chống tội phạm ma tuý nên rất cần hướng dẫn thống nhất của các cơ quan tố tụng để việc giải quyết các vụ án về ma tuý được nhanh chóng, chính xác./.