Kinh nghiệm cho Công tác KSTHADS từ một vụ án dân sự

          Ngày 22/4/2015 TAND tỉnh Hải Dương tiến hành xét xử phúc thẩm vụ án “Hủy hợp đồng và kết quả bán đấu giá tài sản”, giữa:
Nguyên đơn: Ông Bùi Văn Lân, sinh năm 1950 và bà Vũ Thị Chè, sinh năm 1952. Trú tại: thôn Cúc Bồ, xã Kiến Quốc, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương.
Bị đơn: Chi cục thi hành án dân sự huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương, Địa chỉ: khu 6, thị trấn Ninh Giang, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương. Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Hải Dương, Địa chỉ: 7/109 Phạm Ngũ Lão, thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương. Anh Trịnh Xuân Tiềm, sinh năm 1984, Trú tại: thôn Tam Tương, xã Hồng Thái, huyện Ninh Giang, Hải Dương.
          Nội dung vụ án như sau:
          Theo bản án hình sự sơ thẩm số 301/2008/HSST ngày 17,18, 19/7/2008 của TAND thành phố Hà Nội thì ông Bùi Văn Lân phải bồi hoàn (trả tiền) cho một số người bị hại. Thực hiện việc uỷ thác thi hành án của Cục thi hành án dân sự thành phố Hà Nội, Chi cục THA dân sự huyện Ninh Giang đã ra Quyết định THA theo yêu cầu cho thi hành khoản: Buộc ông Bùi Văn Lân phải bồi hoàn cho người bị hại là Trịnh Đình Chiến, Nguyễn Tất Định, Phạm Văn Dũng, Bùi Thị Hiên, Trần Trọng Hải, Trần Văn Thịnh mỗi người là 2.876,972 USD và Nguyễn Văn Hà là 1.924,95 USD. Quá trình thi hành án xác minh ông Lân có tài sản chung vợ chồng với bà Vũ Thị Chè gồm có 392 m2 đất ở + đất vườn thuộc tờ bản đồ số 6, thửa 19 và tài sản gắn liền với đất gồm: 01 nhà xây mái bằng diện tích 62,52m2 và công trình phụ liền kề nhà cấp 4 diện tích 19,22m2 tại thôn Cúc Bồ, xã Kiến Quốc, huyện Ninh Giang nhưng không tự nguyện thi hành.
          Ngày 15/01/2010 Chi cục THADS huyện Ninh Giang ra Thông báo về việc phân chia quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất ở số 16/TB-THA cho ông Bùi Văn Lân và bà Vũ Thị Chè yêu cầu ông Lân và bà Chè là đơn yêu cầu TAND huyện Ninh Giang chia quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất ở là tài sản chung của vợ chồng trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được thông báo này. Nếu hết 30 ngày kể từ ngày nhận được thông báo này mà ông bà ông yêu cầu TA phân chia thì Chi cục THADS huyện Ninh Giang vẫn áp dụng biện pháp cưỡng chế theo quy định của pháp luật, ông Lân và bà Chè không khởi kiện yêu cầu phân chia tài sản chung của vợ chồng. Ngày 06/12/2010 Chi cục THADS huyện Ninh Giang ra Thông báo về việc thi hành án số 238/TB-THA cho ông Bùi Văn Lân và bà Vũ Thị Chè về việc sẽ áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án với hình thức kê biên tài sản gồm nhà và đất ở thuộc quyền sở hữu và sử dụng của ông Bùi Văn Lân và bà Vũ Thị Chè. Ngày 13/5/2011 Chi cục THADS huyện Ninh Giang ra Quyết định kê biên quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất số 01/QĐCC-THA; Thông báo về việc cưỡng chế thi hành án số 102/TB-THA; Thông báo cưỡng chế thi hành án số 103/TB-THA đối với 220m² đất (trong đó có 152,5m² đất ở và 67,5m² đất vườn kinh tế gia đình) trong tổng số 392m² đất ở và đất kinh tế gia đình thuộc tờ bản đồ số 06, số thửa 19 và tài sản gắn liền với đất gồm: 01 nhà xây mái bằng diện tích 62,5m² + công trình phụ liền kề nhà cấp 4 diện tích 19,22m² tại thôn Cúc Bồ, xã Kiến Quốc, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương thuộc quyền sở hữu của vợ chồng ông Bùi Văn Lân, bà Vũ Thị Chè.
          Ngày 27/7/2011 Chi cục THADS huyện Ninh Giang và Chi nhánh Công ty cổ phần định giá và dịch vụ tài chính Việt Nam tại Hải Phòng ký hợp đồng thẩm định giá số 91/HĐ-ĐGHD/CNHP đối với diện tích đất và tài sản trên đất đã kê biên của ông Bùi Văn Lân. Ngày 02/8/2011 Chi nhánh Công ty cổ phần định giá và dịch vụ tài chính Việt Nam tại Hải Phòng ra Chứng thư thẩm định giá số 270/CT-VVFC/CNHP V/v thẩm định giá BĐS xác định: Giá trị quyền sử dụng đất (kê biên của ông Lân) là 313.441.000đồng; Tài sản trên đất 91.676.000đồng; Tổng giá trị tài sản là 405.117.000đồng. Ngày 29/8/2011 Chi cục THADS huyện Ninh Giang và Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản Hải Dương ký Hợp đồng ủy quyền bán đấu giá tài sản nêu trên. Ngày 29/8/2011 Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản Hải Dương ra Thông báo bán đấu giá tài sản nêu trên, thông báo này được gửi cho Đài truyền thanh huyện Ninh Giang ngày 05/9/2011; Được niêm yết ngày 30/8/2011 tại: Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Hải Dương, Trụ sở Chi cục THADS huyện Ninh Giang, Trụ sở UBND xã Kiến Quốc, huyện Ninh Giang, Nơi có tài sản (thôn Cúc Bồ, xã Kiến Quốc, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương); Đài truyền hình tỉnh Hải Dương ngày 01/9/2011.
          Ngày 06/10/2011 Chi cục THADS huyện Ninh Giang ra Thông báo về việc bán đấu giá tài sản kê biên số 287/TB-THA gửi cho ông Bùi Văn Lân và bà Vũ Thị Chè. Nội dung xác định: Căn cứ Chứng thư thẩm định giá số 270/CT-VVFC/CNHP ngày 02/8/2011 của Công ty cổ phần định giá và dịch vụ tài chính Việt Nam tại Hải Phòng. Nay Chi cục THADS huyện Ninh Giang ra thông báo cho bà Vũ Thị Chè là người có quyền lợi liên quan biết: Thời hạn có quyền ưu tiên mua tài sản là 3 tháng kể từ ngày có kết quả thẩm định giá tài sản kê biên là tài sản chung của bà và ông Bùi Văn Lân. Giá khởi điểm 405.117.000đồng.
          Hồi 14 giờ 30 phút ngày 11/11/2011 Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Hải Dương tiến hành bán đấu giá tài sản xác định người trả cao nhất ông Trịnh Xuân Tiềm đã trúng đấu giá với giá là 405.300.000đồng. Cùng ngày Đấu giá viên Lê Thị Mai Hương của Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Hải Dương và ông Trịnh Xuân Tiềm đã ký Hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá số 65 (có sự chứng kiến của bà Nguyễn Thị Hồng Vân – Công chứng viên Phòng công chứng số 1 tỉnh Hải Dương). 
          Trong vụ án này bà Vũ Thị Chè là chủ sở hữu chung cùng với ông Bùi Văn Lân đối với 220m² đất (trong đó có 152,5m² đất ở và 67,5m² đất vườn kinh tế gia đình) trong tổng số 392m² đất ở và đất kinh tế gia đình thuộc tờ bản đồ số 06, số thửa 19 và tài sản gắn liền với đất gồm: 01 nhà xây mái bằng diện tích 62,5m² + công trình phụ liền kề nhà cấp 4 diện tích 19,22m² tại thôn Cúc Bồ, xã Kiến Quốc, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương nên được quyền ưu tiên mua trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày nhận được văn bản số 287/TB-THA ngày 06/10/2011. Tuy nhiên ngày 11/11/2011 Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Hải Dương và Chi cục THADS huyện Ninh Giang đã bán diện tích đất nêu trên cho anh Trịnh Xuân Tiềm là không đủ 03 tháng.
Chi cục thi hành án dân sự huyện Ninh Giang và Tòa án cấp sơ thẩm (trong đó có cả VKSND huyện Ninh Giang) tính thời hạn kể từ ngày có kết quả thẩm định giá và đã áp dụng Điều 25, 33, 35 BLTTDS; Điều 138, 258, 456, 457, 458, 459 BLDS; Điều 98, 101 Luật thi hành án dân sự và Nghị định số 17/2010/NĐ-CP ngày 04/3/2010 về bán đấu giá tài sản. Xử bác đơn khởi kiện của ông Bùi Văn Lân và bà Vũ Thị Chè là không bảo đảm căn cứ theo quy định của pháp luật.
          Với nhận định nêu trên Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm đã căn cứ vào đề nghị của VKSND tỉnh Hải Dương và trên cơ sở các quy định của pháp luật tuyên xử: Hủy bản án sơ thẩm số 06/DS-ST ngày 14/11/2014 của TAND huyện Ninh Giang. Giao hồ sơ cho cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án theo thẩm quyền.
          Thông qua kiểm sát việc giải quyết vụ án dân sự nêu trên tôi xin nêu ra kinh nghiệm về việc kiểm sát việc bán đấu giá tài sản để bảo đảm việc thi hành án dân sự cần phải lưu ý nắm chắc các quy định như sau:   
          Khoản 3 Điều 74 Luật thi hành án dân sự quy định: Khi bán tài sản chung, chủ sở hữu chung được quyền ưu tiên mua tài sản.
          Khoản 5 Điều 101 Luật thi hành án dân sự quy định: Trước khi mở cuộc bán đấu giá một ngày, người thi hành án có quyền nhận lại tài sản nếu nộp đủ tiền…
          Khoản 3 Điều 223 Bộ luật dân sự quy định: Trong trường hợp một sở hữu chung bán phần quyền sở hữu của mình thì chủ sở hữu chung khác được quyền ưu tiên mua. Trong thời hạn ba tháng đối với tài sản chung là bất động sản, một tháng đối với tài sản chung là động sản, kể từ ngày các chủ sở hữu chung khác nhận được thông báo về việc bán và các điều kiện bán mà không có chủ sở hữu nào mua thì chủ sở hữu đó được quyền bán cho người khác.
          Khoản 2 Điều 457 Bộ luật dân sự quy định: Những người có liên quan đến tài sản bán đấu giá phải được thông báo về việc bán đấu giá…
          Từ một kinh nghiệm nhỏ nêu trên, với việc Luật tổ chức VKSND năm 2014 đã có hiệu lực từ ngày 01/6/2015, trong đó các Kiểm sát viên được giao nhiều quyền độc lập hơn trong khi thực hiện nhiệm vụ, tôi hy vọng góp một phần nhỏ bé của mình vào việc thực hiện công tác kiểm sát tư pháp của ngành KSND.