Khó khăn vướng mắc trong việc xác định, xử lý vật chứng là điện thoại, sim điện thoại và số tiền trong tài khoản điện thoại

Thứ năm - 23/01/2025 22:16
Bên cạnh sự phát triển của nên kinh tế thị trường thì tình hình tội phạm có chiều hướng gia tăng với tính chất phức tạp, thủ đoạn tinh vi, các đối tượng thường sử dụng công nghệ cao để phạm tội trong đó việc sử dụng điện thoại làm công cụ phạm tội ngày càng phổ biến. Theo kết quả nghiên cứu và thực tiễn xét xử tại Viện kiểm sát nhân dân huyện Nam Sách, trong những năm qua việc xử lý vật chứng là điện thoại, sim điện thoại và số tiền trong tài khoản điện thoại hiện có trong các vụ án hình sự còn nhiều quan điểm khác nhau và gây khó khăn trong việc thi hành án. Cụ thể:  
Ngay từ giai đoạn đầu của việc tạm giữ vật chứng, Cơ quan điều tra chỉ xác định chiếc điện thoại di động, chiếc sim với số seri (vật cá thể, hữu hình) là vật chứng, tiến hành mô tả, niêm phong và bảo quản trong suốt quá trình điều tra, giải quyết vụ án. Tuy nhiên, việc chỉ xác định các vật hữu hình, cá thể hóa trên lại chưa dự liệu đến việc số sim với sự quản lý của các nhà mạng chính là đầu mối, là “công cụ” chính để các đối tượng liên quan đến vụ án có thể liên lạc hoặc làm cơ sở xác định đầu mối liên lạc. Có nhiều vụ án, sau khi bị tịch thu điện thoại, các đối tượng liên quan đến vụ án hoặc chủ đăng ký sim đã đăng ký lại và tiếp tục sử dụng số sim này khi vụ án còn chưa được giải quyết hoặc vật chứng chưa được xử lý, khai thác thông tin có giá trị chứng minh tội phạm.
Hiện nay, các nhà mạng đã triển khai hầu hết việc đăng ký thông tin cá nhân sử dụng các thuê bao di động (số sim). Thậm chí, các số sim này là tài sản có giá trị, mà các cá nhân sử dụng có thể trao đổi, mua bán dựa trên sự quản lý, đăng ký của các nhà mạng. Tuy nhiên, hiện nay chưa có quy định cụ thể về việc có coi số sim này là tài sản cá nhân, mà mỗi chủ thể sở hữu, quản lý, sử dụng phải có quyền hạn, nghĩa vụ nhất định. Đặc biệt, đối với các số sim được coi là sim số đẹp, được người dùng hiện nay coi là “vật có giá”, thậm chí được định giá rất cao (sim tứ quý, sim tiến…). Trên thực tế, khi tuyên án, Tòa án thường chỉ tuyên án xử lý đối với chiếc điện thoại di động và cá thể chiếc sim chứ không tuyên án và xử lý đối với số sim được sử dụng làm phương tiện liên lạc nhằm thực hiện hành vi phạm tội, có liên quan đến vụ án,
Về nguyên tắc theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 47 Bộ luật Hình sự (BLHS) và điểm a khoản 2 Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2015 quy định thì những “Công cụ, phương tiện dùng vào việc phạm tội” mới tịch thu nộp ngân sách Nhà nước hoặc tiêu hủy, ngược lại thì xem xét trả lại cho bị cáo, chủ sở hữu hợp pháp. Nhưng khi xử lý vật chứng là điện thoại, sim điện thoại, số tiền trong tài khoản còn có nhiều quan điểm như sau:
Quan điểm 1: Khi tịch thu sung ngân sách nhà nước là điện thoại đồng thời kèm theo sim điện thoại vì khi thu giữ sim gắn liền với điện thoại, người sử dụng có quyền sở hữu đối với cả điện thoại và sim điện thoại. Như vậy số tiền trong tài khoản sim điện thoại cũng thuộc quyền sở hữu của người đó nên cần tịch thu sung quỹ nhà nước.
Quan điểm 2: Hiện nay việc sử dụng sim điện thoại phải đăng ký thông tin chủ sở hữu nên khi thu giữ vật chứng thì sim điện thoại đã không còn giá trị sử dụng nên cần tịch thu tiêu hủy sim điện thoại. Tuy nhiên khi tịch thu tiêu hủy thì người sử dụng sim điện thoại là người có quyền sở hữu đối với số tiền trong tài khoản điện thoại đó nên cần tịch thu sung quỹ số tiền trên trước khi tiêu hủy sim điện thoại. Nếu Tòa án tuyên việc xử lý vật chứng như vậy thì việc tuyên tiêu hủy sim điện thoại và thu ngân sách số tiền trong tài khoản thì khó khăn trong việc xác định cơ quan thi hành khi người quản lý số thuê bao trên là nhà mạng quản lý, số tiền sẽ được chuyển đổi như thế nào,…
Quan điểm 3: khi xác định sim đó dùng vào việc phạm tội thì  bản án cần  tuyên tịch thu tiêu hủy sim số... và  yêu cần đơn vị nhà mạng cung cấp sim thu hồi số sim đó (cùng với số tiền trong sim). Trên cơ sở tuyên án của bản án cơ quan thi hành án dân sự sẽ ra quyết định thi hành án và có văn bản liên hệ với cơ quan có thẩm quyền (viettelt, mobiphone...) tiến hành yêu cầu thu hồi số sim đó.
Quan điểm của tác giả nghiên cứu thiên về Quan điểm 2 vì khi đó xác định sim là vật không còn giá trị sử dụng nên phải tịch thu tiêu hủy. Còn tiền trong tài khoản là tiền người phạm tội sử dụng để thực hiện hành vi phạm tội nên theo quy định phải tịch thu số tiền đó. Như vậy khi đó cơ quan thi hành án dân sự sẽ liên hệ với nhà mạng quản lý để xác định số tiền chuyển đổi từ tiền tài khoản sang tiền sung quỹ nhà nước, cũng như có thể lập tài khoản chuyển đổi số tiền trên giữa nhà mạng và cơ quan thi hành án dân sự để tiện theo dõi, quản lý.
Trên đây là quan điểm của tác giả về việc giải quyết vật chứng là điện thoại, sim, tài khoản điện thoại. Đề nghị cơ quan có thẩm quyền sớm có hướng dẫn để việc xử lý vật chứng là điện thoại kèm theo sim, số tiền trong sim điện thoại được thống nhất và đúng quy định của pháp luật.
                                                 Lương Ngọc Anh, Nguyễn Thị La
Viện KSND huyện Nam Sách
 

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

Quản lý văn bản
Văn bản pháp luật
Đai học kiểm sát
Thư điện tử
CHUYÊN MỤC CHÍNH
Viện kiểm sát nhân dân tối cao
Thủ tục hành chính
Chuyển đổi số
Cổng thông tin điện tử Hải Dương
Tạp chí Kiểm sát
Học tập và làm theo Bác

VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH HẢI DƯƠNG

© 2017 Bản quyền của VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH HẢI DƯƠNG.

Chung nhan Tin Nhiem Mang
HỎI ĐÁP
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây