Khó khăn khi kiểm sát giải quyết KNTC trong hoạt động tư pháp trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính

Công tác kiểm sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp là một trong các khâu công tác thực hiện chức năng, nhiệm vụ kiểm sát hoạt động tư pháp của ngành Kiểm sát nhân dân, được quy định tại Điều 4, Điều 6 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014. Qua thực tiễn kiểm sát việc thụ lý, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp tại các Cơ quan tư pháp huyện Bình Giang, thấy rằng việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp của các Cơ quan tư pháp được thực hiện thống nhất, đúng quy định của pháp luật, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân thì cần phải có quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, hồ sơ giải quyết khiếu nại, tố cáo trong từng lĩnh vực, như:

Trong tố tụng hình sự (viết tắt TTHS): Thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo đã được quy định tại Chương XXXIII, từ Điều 469 đến Điều 483 của Bộ luật TTHS và quy định tại Thông tư liên tịch số 02/2018/TTLT-VKSTC-TATC-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT ngày 05/9/2018 của liên ngành trung ương hướng dẫn về thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS như: Quy định về điều kiện thụ lý đơn, thời hiệu khiếu nại (Điều 5, Điều 9); thủ tục tiếp nhận, phân loại xử lý đơn khiếu nại, tố cáo (Điều 6, Điều 10); trình tự, thủ tục thụ lý, hồ sơ, quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo (Điều 7, Điều 11)....

Trong công tác thi hành án dân sự (viết tắt THADS): Thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo đã được quy định tại Chương VI, từ Điều 140 đến Điều 159 của Luật THADS và Thông tư số 02/2016/TT-BTP ngày 01/02/2016 của Bộ Tư pháp quy định quy trình giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo trong THADS. Thông tư cũng quy định rõ thẩm quyền giải quyết khiếu nại của Thủ trưởng Cơ quan THADS các cấp (Điều 7); Quy định về thời hạn xử lý đơn (Điều 8); Thủ tục thụ lý đơn, yêu cầu báo cáo, giải trình, cung cấp hồ sơ, tài liệu (Điều 9); Nội dung quyết định giải quyết khiếu nại (Điều 13); Thời hạn phát hành, công khai đôn đốc thi hành quyết định giải quyết khiếu nại (Điều 14)....

Trong công tác thi hành án hình sự (viết tắt THAHS) thì Luật THAHS đã quy định cụ thể về thẩm quyền, thời hạn, hồ sơ, trình tự thủ tục, nội dung quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Chương XIV, từ Điều 167 đến Điều 193 và nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát khi kiểm sát giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thi hành án hình sự quy định tại Điều 168 của Luật.

Trong tố tụng dân sự (viết tắt TTDS), tố tụng hành chính (viết tắt TTHC) thì Bộ luật TTDS, Luật TTHC cũng quy định thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp (tại Chương XLI từ Điều 499 đến Điều 515 của BLTTDS và Chương XXI từ Điều 327 đến Điều 343 Luật TTHC) nhưng chỉ quy định chung chung về quyết định, hành vi có thể bị khiếu nại, tố cáo; thẩm quyền; thời hạn và nội dung quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo mà không quy định cụ thể trình tự thủ tục tiếp nhận, phân loại, thụ lý đơn khiếu nại, tố cáo; hồ sơ giải quyết khiếu nại, tố cáo; thông báo việc thụ lý đơn khiếu nại, tố cáo....

Mặc dù Bộ luật TTDS và Luật TTHC có Thông tư liên tịch số 02/2016/TTLT-VKSNDTC-TANDTC ngày 31/8/2016 (gọi tắt TTLT 02) và Thông tư liên tịch số 03/2016/TTLT-VKSNDTC-TANDTC ngày 31/8/2016 (gọi tắt là TTLT 03) hướng dẫn thi hành nhưng cả hai thông tư cũng chỉ quy định về quyền yêu cầu và quyền kiến nghị của Viện kiểm sát (Chương V của TTTL 02, TTLT 03) mà không có hướng dẫn chi tiết về thủ tục, trình tự, hồ sơ thụ lý giải quyết khiếu nại, tố cáo dẫn đến khó khăn cho Tòa án trong quá trình thụ lý giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo như: Khó khăn trong việc ra văn bản thông báo thụ lý, giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo; thời hạn gửi văn bản thông báo thụ lý đơn người khiếu nại, tố cáo; Hồ sơ giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo gồm những gì.....

Việc chưa có quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, hồ sơ giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTDS, TTHC không chỉ gây khó khăn cho Tòa án trong quá trình thụ lý, giải quyết mà khi Viện kiểm sát tiến hành kiểm sát thụ lý giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp về lĩnh vực TTDS, TTHS cũng gặp nhiều vướng mắc.

Do vậy, ý kiến cá nhân của tôi trong nội dung bài viết này, kiến nghị trong thời gian tới Liên ngành Tòa án, Viện kiểm sát cần có văn bản hướng dẫn riêng về về trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTDS, TTHC như Thông tư liên tịch số 02/2018/TTLT-VKSTC-TATC-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT ngày 05/9/2018 của liên ngành trung ương hướng dẫn về thủ tục giải quyết khiếu nại tố cáo trong TTHS.